Υπολογισμός ισχύος γραμμής φωτισμού και πριζών σε μια ηλεκτρική εγκατάσταση

Να ξεκινήσω λέγοντας πως τα παρακάτω είναι καθαρά προσωπικές εκτιμήσεις και δεν περιέχονται σε κανένα κανονισμό. Επίσης να επισημάνω ότι σε μια γραμμή φωτισμού-πριζών ή σε μια γραμμή μόνο πριζών ο ΕΛΟΤ HD384 δεν μας περιορίζει για τον αριθμό των πριζών που θα περιέχουν οι γραμμές αυτές.

Παλιότερα κατά την ηλεκτρολογική εγκατάσταση οικιών και σε μια γραμμή φωτισμού-πριζών και όταν δεν ξέραμε την ισχύ των λαμπτήρων που θα τοποθετηθούν, θεωρούσαμε την ισχύ κάθε λαμπτήρα στα 100W. Να επισημάνουμε πως η συντριπτική πλειοψηφία των λαμπτήρων ήταν λαμπτήρες πυράκτωσης ή αλογόνου.

Για τις πρίζες παίρναμε κάθε μια από τις 3 πρώτες στα 2Α (δηλαδή 460W....κάποιοι τις υπολόγιζαν και στα 200W) και τις υπόλοιπες της γραμμής στα 0,5Α (περίπου 100W) άσχετα αν οι πρίζες βρίσκονταν στην ίδια γραμμή με τα φωτιστικά ή μόνες τους σε ξεχωριστή γραμμή πριζών.

Επειδή τα δεδομένα έχουν αλλάξει με την είσοδο των λαμπτήρων οικονομίας και led και με την πληθώρα των ηλεκτρικών συσκευών που διαθέτει ένα σπίτι ο υπολογισμός των ισχύων λαμπτήρων και πριζών θα πρέπει κατά τη γνώμη μου να γίνεται με την εξής παραδοχή.

Κατά το σχεδιασμό και μόνο κάθε λαμπτήρας να υπολογίζεται στα 60W και κάθε πρίζα στα 500W.
Πολλοί θα πουν..μα καλά υπολογίζουμε 500W ακόμα και τις πρίζες που βρίσκονται στο υπνοδωμάτιο δεξιά και αριστερά του κρεβατιού που εκεί θα μπουν φωτιστικά στα κομοδίνα; Και απαντώ: Ποτέ δεν ξέρεις ο κάθε χρήστης της εγκατάστασης τι θα πάει και θα <<καρφώσει>> ακόμα και σε αυτές τις πρίζες.

1^η περίπτωση:

Κοινή γραμμή φωτισμού και πριζών (καλώδιο διατομής 1,5mm2 ασφαλισμένο με ασφάλεια 10Α)

Να χρησιμοποιούνται το πολύ 4 πρίζες στη γραμμή αυτή υποθέτοντας ότι θα μπορούν να τραβάνε ταυτόχρονα  4*500W=2000W, οπότε μαζί με αυτές ,οι λαμπτήρες που θα βρίσκονται στην ίδια γραμμή να μην ξεπερνάνε τα 2300W-2000W=300W, δηλαδή μέχρι 300W/60W=5 λαμπτήρες.

Στην περίπτωση που θα τοποθετηθούν 3 πρίζες (3*500W=1500W) οι λαμπτήρες που θα βρίσκονται στην ίδια γραμμή να μην ξεπερνάνε τα 2300W-1500W=800W, δηλαδή μέχρι 800W/60W=13 λαμπτήρες.

Aς θεωρήσουμε την περίπτωση ότι μια τέτοια γραμμή έχει 7 λαμπτήρες και 3 πρίζες. Σύμφωνα με τα παραπάνω θα είχαμε 7*60W=420W για τους λαμπτήρες και 3*500W=1500W για τις πρίζες, σύνολο 1920W. Σε αυτή την περίπτωση θεωρώ ότι ο πιο σωστός υπολογισμός είναι ότι επειδή οι λαμπτήρες τραβάνε 420W οι 3 πρίζες θα μπορούν να τραβήξουν ταυτόχρονα 2300W-420W=1880W.

Αυτό που θέλω να πω είναι ότι στους υπολογισμούς μας η γραμμή φωτισμού-πριζών  θα πρέπει να υπολογίζεται σε κάθε περίπτωση στα 2300W ασχέτως με τον αριθμό των πριζών που περιέχει.

2^η περίπτωση:

Ξεχωριστή γραμμή φωτισμού  (καλώδιο διατομής 1,5mm2 ασφαλισμένο με ασφάλεια 10Α)

Στην περίπτωση αυτή η ισχύς της γραμμή φωτισμού θα υπολογίζεται από το άθροισμα των ισχύων των λαμπτήρων και μόνο. Δηλαδή αν η γραμμή αποτελείται μόνο από 10 φωτιστικά η ισχύς της θα είναι 10*60W=600W

Ξεχωριστή γραμμή πριζών  (καλώδιο διατομής 2,5mm2 ασφαλισμένο με ασφάλεια 16Α)

Στην περίπτωση αυτή η ισχύς της γραμμής θα υπολογίζεται στα 3680W (P=V*I=230V*16A) άσχετα με τον αριθμό των πριζών που περιέχει. Βέβαια και σε αυτή την περίπτωση καλό θα είναι να μην ξεπερνάνε τις 5.

Ας δούμε ένα παράδειγμα και πως συμπληρώνουμε την ισχύ των γραμμών φωτισμού και πριζών στην έκθεση παράδοσης

Έστω ότι σε μια οικία έχουμε τις παρακάτω γραμμές φωτισμού και πριζών

1η γραμμή φωτισμού που περιλαμβάνει τους χώρους του χωλ (2 φωτιστικά και 2 πρίζες), της τραπεζαρίας (1 πεντάφωτο και 2 πρίζες) και του WC (1 φωτιστικό).

Η ισχύς της γραμμής είναι 2300W
Η ισχύς των φωτιστικών  είναι 7*60W=420W
Η ισχύς των πριζών είναι 2300W-420W=1880W

2η γραμμή φωτισμού που περιλαμβάνει το χώρο του σαλονιού (2 πεντάφωτα, 1 απλό φωτιστικό και 4 πρίζες)

Η ισχύς της γραμμής είναι 2300W
Η ισχύς των φωτιστικών  είναι 11*60W=660W
Η ισχύς των πριζών είναι 2300W-660W=1640W


3η γραμμή φωτισμού που περιλαμβάνει τους χώρους του 1ου υπνοδωματίου (1 φωτιστικό και 3 πρίζες) και ένα μέρος του μπαλκονιού (1 φωτιστικό και μια πρίζα)

Η ισχύς της γραμμής είναι 2300W
Η ισχύς των φωτιστικών  είναι 2*60W=120W
Η ισχύς των πριζών είναι 2300W-120W=2180W

4η γραμμή φωτισμού που περιλαμβάνει τους χώρους του 2ου υπνοδωματίου (1 φωτιστικό και 3 πρίζες) και το υπόλοιπο μέρος του μπαλκονιού (2 φωτιστικά)

Η ισχύς της γραμμής είναι 2300W
Η ισχύς των φωτιστικών  είναι 3*60W=180W
Η ισχύς των πριζών είναι 2300W-180W=2120W


5η γραμμή φωτισμού που περιλαμβάνει το χώρο της κουζίνας (2 φωτιστικά, απορροφητήρας 150W και 2 πρίζες)

Η ισχύς της γραμμής είναι 2300W
Η ισχύς των φωτιστικών  είναι 2*60W=120W
Η ισχύς των πριζών είναι 2300W-120W-150W=2030W

6η γραμμή πριζών πάγκου κουζίνας (3 πρίζες) ισχύος 3680W

Αν αθροίσουμε όλες τις ισχείς του φωτισμού και των πριζών θα έχουμε σύνολο 14,64 ΚW.

Η πράξη έχει δείξει ότι κατά τη λειτουργία μιας ηλεκτρικής εγκατάστασης δεν είναι δυνατή η ταυτόχρονη λειτουργία όλων των φορτίων αυτής ώστε να οδηγεί στη μέγιστη ζήτηση ισχύος.
Για το λόγο αυτό στον υπολογισμό της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος λαμβάνεται ο συντελεστής ετεροχρονισμού ή ταυτοχρονισμού, ο οποίος εκφράζει τον αριθμό των φορτίων που είναι ενεργοποιημένα την ίδια χρονική στιγμή.
Ο παρακάτω πίνακας περιέχεται σε όλη την ελληνική βιβλιογραφία που ασχολείται με μελέτη ΕΗΕ βασισμένη σε πίνακα ταυτοχρονισμού της ΔΕΗ για μετρητές.

Η χρησιμοποίηση όμως του συντελεστή ταυτοχρονισμού δημιουργεί τα παρακάτω προβλήματα.
Όταν χρησιμοποιείται συντελεστής ταυτοχρονισμού περιγράφεται μια υποτιθέμενη χρησιμοποιούμενη ισχύ, ή η πιθανή ζητούμενη ισχύς. Στην ΥΔΕ, στο βασικό έγγραφο αλλά και στην έκθεση παράδοσης ζητείται σαφέστατα η πραγματική εγκατεστημένη ισχύς που εντοπίζεται στην εγκατάσταση. Πρέπει να επισημανθεί ακόμη ότι η χρήση του συντελεστή αυτού μπορεί να δημιουργήσει φαινόμενα παρανομίας, γιατί μπορεί να μειώσει την ισχύ μιας μεγάλης εγκατάστασης για να την ''προσαρμόσει'' στην μικρή άδεια ενός ηλεκτρολόγου.

Τέλος να θυμίσουμε ότι οι βασικές απαιτήσεις μιας ΕΗΕ είναι με τη σειρά που παρουσιάζονται:

α) Ασφάλεια

β) Λειτουργικότητα
γ) Καλαισθησία
δ) Οικονομία

Tάσος Αντωνάκης-Ηλεκτρολόγος Μηχανικός ΤΕ-Εκπαιδευτικός 1ης ΕΠΑΣ ΟΑΕΔ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ