Τι είναι η τάση rms και πως υπολογίστηκε

H εναλλασσόμενη τάση όπως είναι γνωστό δεν έχει σταθερή τιμή αλλά μεταβάλλεται με το χρόνο. Πως λοιπόν τα πολύμετρα μας δείχνουν μια συγκεκριμένη τιμή;

Σε αυτό το άρθρο θα δούμε ποια είναι η τάση rms (ενεργός τιμή) στο εναλλασσόμενο ρεύμα και γιατί είναι αυτή που μετράνε τα πολύμετρα.

Το ακρωνύμιο RMS σημαίνει Root Means Square (τετραγωνική ρίζα του μέσου όρου τετραγώνων) και όταν μιλάμε για εναλλασσόμενη τάση είναι η ισοδύναμη συνεχής τάση που δίνει τα ίδια θερμικά αποτελέσματα. Δηλαδή αν σε μια αντίσταση εφαρμόσουμε τάση 230VAC RMS θα τη ζεστάνει το ίδιο με μιά συνεχή τάση 230VDC.

Στο παρακάτω σχήμα έχουμε μια μπαταρία 20V συνδεδεμένη με μια λάμπα 10Ωμ.
Η ενέργεια που καταναλώνεται από την λάμπα για κάποιο χρόνο t θα είναι:  Ε=P*T=(V2/R)*t= (202/10)*t=40*t  και αν θεωρήσουμε ότι το t=1 ώρα, τότε Ε=40Wh (βατώρες)

Ταυτόχρονα έχουμε έναν εναλλακτήρα που παράγει εναλλασσόμενη τάση κορυφής (μέγιστη) 20V, συνδεδεμένο σε μια ίδια λάμπα 10Ωμ.
Θα δείξουμε ότι η ενέργεια που καταναλώνεται από την λάμπα για τον ίδιο χρόνο t δεν θα είναι  η ίδια με την προηγούμενη περίπτωση.

Ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι ότι η παραγόμενη τάση από μια πηγή συνεχούς ρεύματος (μπαταρία) έχει συνεχώς σταθερή τιμή 20V, ενώ στην ημιτονοειδή κυματομορφή της γεννήτριας αρχίζει από το μηδέν, αυξάνει μέχρι τη μέγιστη τιμή 20V και κατόπιν μηδενίζεται στο ίδιο χρονικό διάστημα.

Αφού η ημιτονοειδής κυματομορφή παίρνει την τιμή 20V για μικρό χρονικό διάστημα, ενώ το μεγαλύτερο διάστημα διατηρείται σε χαμηλότερα επίπεδα, δεν μπορεί να αναπτύξει την ίδια ισχύ με τα σταθερά 20V DC.

Χωρίζω την ημιτονοειδή τάση σε πάρα πολλά ίσα τμήματα (εδώ τα χωρίζω σε 10). To κάνω για τη θετική ημιπερίοδο της τάσης, το ίδιο θα ήταν για την αρνητική.

Αν μπορούσαμε να μετρήσουμε σε κάθε τμήμα την τάση που θα έχω θα βρίσκαμε:

V1=6,2V
V2=11,8V
V3=16,2V
V4=19V
V5=20V
V6=19V
V7=16,2V
V8=11,8V
V9=6,2V
V10=0V

Η ενέργεια που καταναλώνεται στην λάμπα αντίστασης R κάθε χρονική στιγμή t/10 από τις 10 που χώρισα το χρόνο t, θα είναι: Aπό τον τύπο Ε=P*t=(V2/R)*t , όπου
Ρ: ισχύς
V: τάση

Ε1=(V12/R)*(t/10)
Ε2=(V22/R)*(t/10)
Ε3=(V32/R)*(t/10)
Ε4=(V42/R)*(t/10)
Ε5=(V52/R)*(t/10)
Ε6=(V62/R)*(t/10)
Ε7=(V72/R)*(t/10)
Ε8=(V82/R)*(t/10)
Ε9=(V92/R)*(t/10)
Ε10=(V102/R)*(t/10)

Η ολική ενέργεια που καταναλώνεται στην αντίσταση R για όλο το χρονικό διάστημα t θα είναι:
Εολ=Ε1+Ε2+Ε3+Ε4+Ε5+Ε6+Ε7+Ε8+Ε9+Ε10 =

Eπίσης η ολική ενέργεια που καταναλώνεται στην αντίσταση R για όλο το χρονικό διάστημα t και που είναι αποτέλεσμα μιας ολικής τάσης που θα την ονομάσουμε rms θα είναι:
 Εολ=(Vrms2/R)*t  ή 

Από τις δύο παραπάνω εξισώσεις για την Εολ θα έχω:

H εναλλασσόμενη τάση λοιπόν Vrms που είναι υπεύθυνη για την κατανάλωση της ίδιας ενέργειας στην αντίσταση R με αυτή της συνεχούς τάσης Vdc θα είναι Vrms = 0,7071*Vmax=0,7071*20V=14,14V

Άρα η ενέργεια που καταναλώνεται, στην περίπτωση εναλλασσόμενης τάσης, από την λάμπα για κάποιο χρόνο t θα είναι  Ε=(Vrms2/R)*t= (14,142/10)*t=19,99*t  και αν θεωρήσουμε ότι το t=1 ώρα, τότε Ε=19,99Wh (βατώρες)

Τα απλά πολύμετρα λοιπόν μετράνε την μέγιστη τιμή της τάσης και παραβλέποντας την παραπάνω μαθηματική ανάλυση πολλαπλασιάζουν την τιμή αυτή με το 0,7071.

Ο τρόπος όμως αυτός ισχύει σε καθαρά ημιτονική τάση. Σε περίπτωση όμως που υπάρχει παραμόρφωση, μετατόπιση (συνεχής συνιστώσα) ή άλλη μορφή κυματομορφής χρειάζεται μέτρηση μέσω μετατροπέα πραγματικού RMS (true rms converter) που χρησιμοποιούν τα πολύμετρα τιμής (True-RMS). 

Στατικός ηλεκτρισμός-Πώς κινδυνεύετε από φωτιά κατά τον ανεφοδιασμό του αυτοκίνητου σας;

 Τι μας δείχνει η παραπάνω εικόνα; Έναν ηλεκτρικό σπινθήρα στατικού ηλεκτρισμού, από το δάκτυλό μας στο χερούλι της πόρτας.

Πολλές φορές έχουμε αντιληφθεί τον σπινθήρα αυτό ως τίναγμα, όταν πλησιάζουμε στην πόρτα ενός αυτοκινήτου ή ενός πόμολου πόρτας, ή ως ήχο όταν βγάζουμε ένα μάλλινο πουλόβερ. Σε ξηρές μέρες παρατηρούμε ορισμένες φορές, όταν χτενιζόμαστε, ότι οι τρίχες από τα μαλλιά μας σηκώνονται και κολλάνε στην χτένα. Με την χτένα αυτή πολλές φορές μπορεί να σηκώσουμε και κομμάτια από χαρτιά.

Τι είναι Στατικός Ηλεκτρισμός

Στατικός ηλεκτρισμός δημιουργείται κάθε φορά που δύο ανομοιογενή υλικά έρχονται σε επαφή και στη συνέχεια διαχωρίζονται. Λόγω της μεταξύ τους τριβής ηλεκτρόνια μεταπηδούν από το ένα υλικό στο άλλο, με αποτέλεσμα το υλικό που χάνει ηλεκτρόνια να φορτίζεται θετικά ενώ το άλλο να φορτίζεται αρνητικά. Έτσι δημιουργούνται θετικά και αρνητικά φορτία, παρόλο που το συνολικό φορτίο δεν αλλάζει.
Τα φορτία μετακινούνται μέσα στο υλικό που βρίσκονται, εφόσον το υλικό είναι καλός αγωγός του ηλεκτρισμού. Αν όμως το υλικό είναι κακός αγωγός του ηλεκτρισμού, τότε τα φορτία παραμένουν στο υλικό για μεγάλο χρονικό διάστημα ως στατικός ηλεκτρισμός.

Τα συσσωρευμένα φορτία έχουν την τάση να ξαναενωθούν και εάν είναι πολύ ισχυρά δημιουργούν ηλεκτροστατικό σπινθήρα υπερπηδώντας τον αέρα που χωρίζει τα δύο σώματα.
Τα πετρελαιοειδή γενικά έχουν χαμηλή αγωγιμότητα και συσσωρεύουν εύκολα στατικά φορτία και για αυτό υπάρχει πάντα ο κίνδυνος ανάφλεξης από στατικό ηλεκτρισμό.

Στατικός Ηλεκτρισμός στα Καύσιμα

Ο στατικός ηλεκτρισμός παράγεται λόγω της ροής των προϊόντων πετρελαίου μέσα στις σωληνώσεις και τον υπόλοιπο εξοπλισμό. Λόγω της συνεχής επαφής του προϊόντος με τα τοιχώματα του αγωγού το καύσιμο φορτίζεται θετικά, ενώ ο αγωγός φορτίζεται αρνητικά, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα.

Πώς κινδυνεύετε από φωτιά κατά τον ανεφοδιασμό του αυτοκίνητου σας;

Συχνά συμβαίνουν αναφλέξεις κατά τον ανεφοδιασμό του αυτοκινήτου  με βενζίνη λόγω του στατικού ηλεκτρισμού.  Αυτά τα περιστατικά συμβαίνουν ακόμη πιο συχνά κάτω από τις εξής συνθήκες :

α.  Ο οδηγός εφοδιάζεται με self-service.  Hδη σε πολλά πρατήρια βενζίνης υπάρχουν εγκατεστημένοι Αυτόματοι Πωλητές και οι οδηγοί αυτό-εφοδιάζονται.

β.   Στο σώμα του οδηγού αναπτύσσεται στατικός ηλεκτρισμός γεγονός που συμβαίνει περισσότερο κατά τονχειμώνα, oπως θα εξηγήσουμε παρακάτω.

Πως προκαλείται η ανάφλεξη

Για να προκληθεί φωτιά, πρέπει να συνυπάρξουν τρία πράγματα συγχρόνως (το Τρίγωνο της Φωτιάς) :

1. Καύσιμη υλη, που στην προκείμενη περίπτωση είναι οι ατμοί βενζίνης που εξέρχονται από το ρεζερβουάρ του αυτοκινήτου μας (Δυστυχώς η Ελλάδα είναι η μόνη σχεδόν χώρα σε όλη την Ευρώπη που δεν εφάρμοσε την Ευρωπαϊκή οδηγία για «ανάκτηση ατμών – stage II» που προβλέπει ειδικές αντλίες και μάνικες ώστε οι παραγόμενοι ατμοί να επιστρέφουν μέσω της μάνικας και της αντλίας στην δεξαμενή και όχι στο περιβάλλον)

2. Οξυγόνο, που υπάρχει πάντα στον αέρα

3. Σπινθήρας, που μπορεί να δημιουργηθεί από τσιγάρο, τριβή μεταλλικών αντικειμένων μεταξύ τους(προσοχή στο δακτυλίδι, ρολόι, κινητό που μπορεί να έρθει σε τριβή με το ρεζερβουάρ η με την πιστόλα), η από στατικό ηλεκτρισμό

Κατά τον ανεφοδιασμό του αυτοκινήτου μας, στον χώρο κοντά στο ρεζερβουάρ υπάρχουν πάντα οι πρώτες δυο συνθήκες και μόλις υπάρξει και η τρίτη, προκαλείται φωτιά !

Πως δημιουργείται ο στατικός ηλεκτρισμός ?

Ο οδηγός, όταν το αυτοκίνητο κινείται,  φορτίζεται με τον στατικό ηλεκτρισμό που συσσωρεύει το αυτοκίνητο η συσσωρεύει το σώμα του αν στο κάθισμα υπάρχει νάϋλον κάλυμμα και τα ρούχα του είναι συνθετικά. 

Κατεβαίνοντας από το αυτοκίνητο, το φορτίο στατικού ηλεκτρισμού που φέρει ο οδηγός εκφορτώνεται μέσα από τα υποδήματα του στο έδαφος. Αν δεν φορά κατάλληλα παπούτσια αλλά φορά αθλητικά, λαστιχένια η από καουτσούκ, με συνθετική σόλα τότε η εκφόρτωση γίνεται μόλις ακουμπήσει με το χέρι του κάποιο μεταλλικό αντικείμενο.  

Όταν πρωτοπιάνουμε το καπάκι του ρεζερβουάρ για να το ανοίξουμε η την πιστόλα για να την βγάλουμε από την αντλία, τότε αισθανόμαστε την διαπήδηση στατικού ηλεκτρισμού από το χέρι μας στο μεταλλικό αντικείμενο, το γνωστό «τσακ».
Γιατί όμως δεν έχουμε ανάφλεξη τότε?  Διότι απλά δεν υπάρχουν οι ατμοί βενζίνης !

Έτσι λοιπόν πληκτρολογούμε στον αυτόματο πωλητή τα στοιχεία μας και την ποσότητα που θέλουμε,  βάζουμε την πιστόλα στο ρεζερβουάρ και ξεκινάει ο εφοδιασμός. Όταν όμως έχουμε χειμώνα και βρέχει, κάνει κρύο η φυσάει, τότε  μπαίνουμε στο αυτοκίνητο για να προστατευτούμε.

Εκείνη την στιγμή ξαναφορτιζόμαστε με στατικό ηλεκτρισμό, ιδίως αν στο κάθισμα έχουμε νάυλον κάλυμμα. Όταν τελειώσει ο εφοδιασμός, βγαίνουμε από το αυτοκίνητο και πιάνουμε την πιστόλα για να την βγάλουμε από το ρεζερβουάρ. Εκείνη ακριβώς την στιγμή παραμονεύει ο εχθρός !Τότε συνυπάρχουν και οι τρεις προϋποθέσεις για την ανάφλεξη : Οξυγόνο, Ατμοί βενζίνης που εξήλθαν από το ρεζερβουάρ και Σπινθήρας.  Δείτε στο video τι μπορεί αν γίνει!

Τι πρέπει να κάνουμε για να αποφύγουμε το «τσακ» του στατικού ηλεκτρισμού;

1.      Στην θέση του οδηγού δεν βάζουμε καλύμματα από νάυλον

2.     Αποφεύγουμε παπούτσια από καουτσούκ,  λάστιχο, συνθετική σόλα

3.     Βγάζουμε τα γάντια αν φοράμε

4.   Πριν πιάσουμε την πιστόλα για να την βγάλουμε από την αντλία, πιάνουμε πρώτα κάποια μεταλλική επιφάνεια (στον Αυτόματο Πωλητή, στην Αντλία, στην Κολώνα του στεγάστρου, για να εκφορτώσουμε τον στατικό ηλεκτρισμό

5.     Δεν μπαίνουμε στο αυτοκίνητο κατά την διάρκεια του ανεφοδιασμού.

6.    Αν μπούμε, πρέπει όταν βγούμε να ξαναπιάσουμε μεταλλική επιφάνεια στο αυτοκίνητο μας η στην αντλία, ώστε να εκφορτίσουμε ξανά τον στατικό ηλεκτρισμό, πριν πιάσουμε την πιστόλα για να την αφαιρέσουμε από το ρεζερβουάρ.

7.     Δεν αφήνουμε τους συνεπιβάτες μας να βοηθήσουν στην διαδικασία ανεφοδιασμού, έκτος και αν είναι ενήμεροι για τα παραπάνω.

Τι κάνουμε αν συμβεί η ανάφλεξη;

Αν δεν τηρήσουμε τα παραπάνω και τελικά συμβεί ανάφλεξη, πάλι έχουμε μεγάλη δυνατότητα να σβήσουμε την φωτιά, αρκεί να εφαρμόσουμε επιμελώς τα παρακάτω:

1. Κρατάμε την ψυχραιμία μας

2. ΔΕΝ βγάζουμε την πιστόλα από το ρεζερβουάρ !!! (παρόλο που η κίνηση να την βγάλουμε μας έρχεται αυθόρμητα !!) Αν βγάλουμε την πιστόλα, κινδυνεύουμε να πάρουμε φωτιά εμείς, να περιλούσουμε με βενζίνη τα ρούχα μας και το αυτοκίνητο, η επάνω στην ταραχή μας να πετάξουμε την πιστόλα με την μανικά στο έδαφος και τότε, με την εκροή της βενζίνης με πίεση,  να γίνει το αυτοκίνητο μας, γειτονικά αυτοκίνητα αλλά και επιβάτες, αλλά και οι αντλίες  και όλο το πρατήριο παρανάλωμα του πυρός !!!!
Αν αφήσουμε την πιστόλα στο ρεζερβουάρ, η φλόγα θα είναι μικρή και θα περιορίζεται μόνο γύρω από το στόμιο του ρεζερβουάρ, και θα σβήσει μονή της σε λίγα δευτερόλεπτα !

3. Πηγαίνουμε στην αντλία και κλείνουμε τον διακόπτη της παροχής (είναι ο μοχλός εκεί που μπαίνει η πιστόλα). Αυτόματα σταματήσει η έξοδος ατμών και η φωτιά σβήνει.

4. Αν κάτι δεν κάναμε σωστά από τα παραπάνω, και η φωτιά συνεχίζεται, ψάχνουμε τον πυροσβεστήρα που πρέπει να υπάρχει στην νησίδα, η τον κάδο με την άμμο, και ρίχνουμε επάνω στην φωτιά, η όπου έχει χυθεί βενζίνη. Αν έχουμε μια πετσέτα, ακόμη καλύτερα να είναι βρεγμένη, την βάζουμε πάνω στην ρίζα της φωτιάς ώστε να απομονώσουμε τον ένα παράγοντα της φωτιάς : το οξυγόνο

Ο κίνδυνος ανάφλεξης κατά τον ανεφοδιασμό είναι ιδιαίτερα αυξημένος τώρα τον χειμώνα και ιδίως όταν αυτοανεφοδιάζεστε. Εφαρμόζοντας τα παραπάνω είστε κυρίαρχος του κίνδυνου.

πηγές: armyaviation.wordpress.com και agorathermansis.gr

Το νερό είναι καλός ή κακός αγωγός του ηλεκτρισμού ?

Το Νερό είναι καλός αγωγός του ρεύματος ?

Όταν λέμε καλός αγωγός του ρεύματος εννοούμε ότι επιτρέπει στο ρεύμα να περάσει από μέσα του (π.χ ανθρώπινο σώμα) ενώ όταν λέμε κακός αγωγός ότι δεν το αφήνει να περάσει (π.χ το ξύλο).

Έχουμε ακούσει χιλιάδες φορές ότι το νερό είναι ο νούμερο ένα κίνδυνος σε συνδυασμό με τον ηλεκτρισμό. Το νερό όμως δεν είναι καλός αγωγός του ρεύματος. Τότε όμως γιατί μας λένε να μην αγγίζουμε π.χ τους ηλεκτρικούς διακόπτες με βρεγμένα χέρια ;

Το νερό από μόνο του δεν είναι αγωγός του ρεύματος αλλά το ηλεκτρικό ρεύμα περνάει από μέσα του εξαιτίας των αλάτων και των άλλων στοιχείων που υπάρχουν σε αυτό. Έτσι το νερό της βρύσης που δεν είναι καθαρό 100% επιτρέπει στο ρεύμα να περάσει από μέσα του. Το ίδιο συμβαίνει και με το εμφιαλωμένο πόσιμο νερό το οποίο ούτε αυτό είναι 100% καθαρό νερό καθώς και με το θαλασσινό νερό.

Το ρεύμα δεν περνάει όμως από το απιονισμένο, πεντακάθαρο νερό που χρησιμοποιούμε καθημερινά σε διάφορες ηλεκτρικές ή μηχανικές συσκευές όπως είναι το αυτοκίνητο, το σίδερο κ.τ.λ

Γιατί αν ρίξω ένα ηλεκτροφόρο καλώδιο στη Θάλασσα δεν θα με χτυπήσει το ρεύμα ?

Το θαλασσινό νερό είναι καλός αγωγός του ηλεκτρικού ρεύματος αλλά εξαιτίας της τεράστιας ποσότητας του αναγκάζει το ρεύμα να εξαπλωθεί σε τεράστιες αποστάσεις οπότε και ατονεί η ένταση του χωρίς να μπορεί να προκαλέσει ηλεκτροπληξία.

Σύμφωνα με την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία των ΗΠΑ, η ηλεκτρική τάση ενός κεραυνού είναι 300 εκατομμύρια βολτ και είναι κάτι παραπάνω από αρκετά για να σκοτώσουν καθώς η ηλεκτρική εκκένωση εξαπλώνεται οριζοντίως και όχι κατακόρυφα. Αυτά είναι άσχημα νέα για όσους επιπλέουν στο νερό ή κολυμπούν στην επιφάνειά του, καθώς το νερό είναι καλός αγωγός του ηλεκτρισμού.

Όταν όμως ο κεραυνός πέσει στην επιφάνεια της θάλασσας λόγω του ότι το νερό είναι καλός αγωγός του ηλεκτρισμού η τάση διαχέεται επίπεδα δημιουργώντας μια σχετικά μικρή διαφορά τάσης αλλά το ρεύμα περνάει από το σώμα του λουόμενου και έχει σχεδόν το ίδιο αποτέλεσμα όπως στην ξηρά και σε ακτίνα μέχρι και 100m από το σημείο που έπεσε ο κεραυνός.

Όμως με την επαφή του κεραυνού στην επιφάνεια της θάλασσας συμβαίνει επίσης και το εξής: Λόγω της τρομακτικά μεγάλης θερμοκρασίας (30.000 ºC) εξατμίζεται μεγάλη ποσότητα νερού δημιουργώντας έκρηξη η οποία μπορεί να συγκριθεί με δυναμίτη, το πιεστικό κύμα μεταφέρεται πολλά μέτρα μακριά και τα επακόλουθα είναι στην καλύτερη περίπτωση σπάσιμο τύμπανων και στην χειρότερη και αν βρεθούμε πολύ κοντά ρήξη πνευμόνων, εμβολή αέρος, απώλεια αισθήσεων.

ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΚΑΤΑΜΕΤΡΗΣΗ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ ΡΕΥΜΑΤΟΣ ΠΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΟΥΜΕ

Πως γίνεται η καταμέτρηση του ηλεκτρικού ρεύματος που καταναλώνουμε σήμερα και πως θα γίνεται σε λίγα χρόνια με τους έξυπνους μετρητές?
Ποια τα οφέλη κατά τη μετάβαση αυτή σε καταναλωτές και παρόχους?
Αυτά τα ερωτήματα θα απαντηθούν παρακάτω

Το βασικό εργαλείο για ακριβή μέτρηση της ηλεκτρικής ισχύος και ενέργειας είναι ο μετρητής ηλεκτρικής ενέργειας. Η πλειονότητα των ήδη υπαρχόντων κτιρίων είναι εξοπλισμένη με ηλεκτρομηχανικούς μονοφασικούς ή τριφασικούς μετρητές.
Ο Ηλεκτρομηχανικός Μετρητής ή Επαγωγικός μετρητής χρησιμοποιείται στη μέτρηση της πραγματικής ή άεργου κατανάλωσης μονοφασικών και τριφασικών παροχών. Λόγω των κατασκευαστικών βελτιστοποιήσεων αυτός ο μετρητής είναι μία συσκευή μέτρησης μεγάλης ακριβείας, που υπό ορισμένες
συνθήκες μπορεί να λειτουργεί περισσότερα από 20 χρόνια χωρίς συντήρηση.

Ο Επαγωγικός Μετρητής Ηλεκτρικής Ενέργειας

Η Εικόνα 1 δείχνει τη γνωστή χελώνα ή “το ρολόι” όπως συνηθίζουμε να λέμε. Μέσα στη χελώνα μας βρίσκεται ο μετρητής μας Εικόνα 2. Η εικόνα δείχνει ένα τριφασικό επαγωγικό μετρητή.

Πώς γίνεται η καταμέτρηση στους επαγωγικούς μετρητές;

Για να συνειδητοποιήσουμε λίγο πώς γίνεται η καταγραφή των μετρήσων από το μετρητή πρέπει να γνωρίσουμε και μία ακόμη συσκευή, τον φορητό καταχωρητή ή καταμετρητή.
Το “μηχανάκι” όπως αποκαλείται, με τη βοήθεια ενός υπάλληλου καταμέτρησης, καταγράφει την ένδειξη του μετρητή κάθε 4 μήνες.

Κάθε υπάλληλος έχει ένα συγκεκριμένο “μηχανάκι”, το οποίο έχει μέσα όλες τις παροχές που πρέπει να ελέγξει τη συγκεκριμένη ημερομηνία. Αφού πάρει το μηχανάκι του πηγαίνει πόρτα πόρτα στις αντίστοιχες διευθύνσεις και περνάει τις ενδείξεις που βλέπει στους μετρητές με το χέρι. Το “μηχανάκι” αποτελείται από μια οθόνη και ένα πληκτρολόγιο.

Για να δούμε λίγο πως είναι η οθόνη και τι πληροφορίες εμφανίζει.
· Διεύθυνση
· Αριθμός παροχής
· Αριθμός Μετρητή
· Προηγούμενη Ένδειξη
· Νέα ένδειξη
· Διαφορά (Kwh).

Επίσης, ο φορητός καταχωρητής, δέχεται καταχωρήσεις για κάποια βλάβη που τυχόν υπάρχει στον μετρητή, αποθηκεύει ποια παροχή δεν ελέγχθηκε, λόγω απουσίας του καταναλωτή. Όλα αυτά βέβαια με καταχώρηση των πληροφοριών μέσω του υπαλλήλου.

Αφού ο “καταμετρητής” έχει ελέγξει όλες τις παροχές που είναι περασμένες μέσα στο μηχανάκι του επιστρέφει στο τμήμα καταμέτρησης. Το τμήμα καταμέτρησης είναι υπεύθυνο να συνδέσει τα “μηχανάκια” στη Βάση Δεδομένων και να εκτελέσει τη μεταφορά των αρχείων στον υπολογιστή. Ο υπάλληλος καταμέτρησης χρησιμοποιεί τη Βάση Δεδομένων για να στείλει τις πραγματικές μετρήσεις στην Αθήνα όπου είναι και η κεντρική βάση και από εκεί εκδίδονται και όλοι οι λογαριασμοί της Ελλάδας.

Η οθόνη που φαίνεται παρακάτω είναι η Βάση Δεδομένων που χρησιμοποιείται από τις εκάστοτε περιφέρειες για αποστολή και λήψη όλων των μετρήσεων.

Για να το δούμε λίγο πιο αναλυτικά. Η Βάση Δεδομένων περιλαμβάνει 9 πεδία. Είναι συνδεδεμένη με τον 'ΕΡΜΗ', ο οποίος είναι το κύριο πρόγραμμα εξυπηρέτησης στη ΔΕΗ. Το λειτουργικό σύστημα του 'ΕΡΜΗ' είναι σε μορφή εντολών (DOS).
Όπως φαίνεται στην παρακάτω Εικόνα ο υπάλληλος καταμέτρησης χρησιμοποιεί τα κουμπιά <Αρχεία Λήψης από Ερμή> και <Αρχεία Αποστολής προς Ερμή> για να πάρει τα δεδομένα και να τα στείλει στα κεντρικά στην Αθήνα. Η διαδικασία είναι απλή και γρήγορη, ωστόσο κάποιος πρέπει να είναι εκεί να το κάνει.

Το σύστημα αποτελείται από τις λεγόμενες Διαδρομές και τα Βιβλία, όπου είναι αποθηκευμένες όλες οι παροχές με τις διευθύνσεις τους. Η ενημέρωση των Βιβλίων γίνεται μέσω του 'Ερμή' και δε χρειάζεται περαιτέρω επεξεργασία. Στο πεδίο <Φορητά Τερματικά> καταχωρούνται και ενημερώνονται τα “μηχανάκια”. Έτοιμα πλέον θα τα παραλάβουν οι καταμετρητές μετά από 4 μήνες για να πραγματοποιήσουν τις μετρήσεις, ούτως ώστε να εκδοθούν οι εκκαθαριστικοί λογαριασμοί.

Από τις 25 Αυγούστου του 2015 οι καταναλωτές μπορούν και αναγγέλλουν τηλεφωνικά τις ενδείξεις της τακτικής (προγραμματισμένης) καταμέτρησης του μετρητή ηλεκτρικής ενέργειας του ακινήτου τους, όχι μόνο στα κατά τόπους γραφεία του ΔΕΔΔΗΕ, αλλά και στο τηλεφωνικό Κέντρο Ενημέρωσης Πελατών 11500.

Πρόκειται για τις περιπτώσεις που η τακτική (προγραμματισμένη) λήψη ένδειξης από τον μετρητή δεν κατέστη δυνατή, είτε επειδή δεν βρίσκεται σε προσβάσιμο σημείο του ακινήτου, είτε επειδή ο καταναλωτής απουσίαζε και έλαβε τη σχετική ειδοποίηση επίσκεψης των συνεργείων του ΔΕΔΔΗΕ (στην οποία αναγράφεται η ακριβής ημερομηνία και ώρα επίσκεψης).

Οι πελάτες θα μπορούν να αναγγείλουν την ένδειξη του μετρητή τους στο 11500, είτε την ίδια ημέρα μέχρι τις 19.00, είτε την επομένη ημέρα μέχρι τις 10.00.

Στο άμεσο μέλλον η δυνατότητα αυτή θα παρασχεθεί και στους καταναλωτές της υπόλοιπης χώρας, στους οποίους μέχρι τότε συνεχίζει να παρέχεται η δυνατότητα αναγγελίας των ενδείξεων της προγραμματισμένης καταμέτρησης ηλεκτρικής ενέργειας μέσω τηλεφωνικής επικοινωνίας με τα κατά τόπους γραφεία του ΔΕΔΔΗΕ.

Το πρόβλημα με την καταμέτρηση από εργολάβους

Ο έλεγχος των μετρητών και των παροχών είναι σήμερα περισσότερο επιβεβλημένος παρά ποτέ. Έχει να κάνει με απώλειες λόγω βλαβών για παράδειγμα από την παλαιότητα των μετρητικών συστημάτων ή λόγω επέμβασης από τον οποιοδήποτε τρίτο πάνω στα ίδια συστήματα (μετρητές, ασφαλοκιβώτια κλπ.).

Η οικονομική κρίση, τα αλλεπάλληλα χαράτσια, αυξήσεις και φόροι επιβαρύνουν τον καταναλωτή ο οποίος, ως έσχατη πιθανόν λύση, επιλέγει την εν πολλοίς και επικίνδυνη, επέμβαση στον μετρητή του ηλεκτρικού ρεύματος.

Δεν λείπουν και τα πλείστα όσα παραδείγματα των «καλοθελητών» που επανασυνδέουν έναντι αμοιβής τις αποκομμένες λόγω χρέους παροχές ή ακόμη και των ίδιων των εργολάβων που πολλάκις έχουν συλληφθεί να ζητούν και να λαμβάνουν αμοιβή για να «αγνοήσουν» κάποια διακοπή.

Οι απώλειες λόγω των μη καταμετρημένων παροχών είναι επίσης ένα ακόμη μεγάλο ζήτημα, λόγω φόρτου εργασίας των εργαζομένων στις εργολαβίες που καλούνται έναντι πενιχρού μεροκάματου ως θύματα εκμετάλλευσης καθώς εργάζονται οκτώ ώρες αλλά αμείβονται και ασφαλίζονται για τέσσερις, να καταμετρήσουν μέχρι και τρία  βιβλία Καταμέτρησης, κάτι που είναι για τους γνωρίζοντες ταξίδι Αθήνα – Θεσσαλονίκη σε δύο ώρες με αυτοκίνητο!!!

H ΔΕΗ παρόλα αυτά, εδώ και καιρό έχει επιλέξει να αντικαθιστά τους αποχωρούντες έμπειρους και  καταρτισμένους υπαλλήλους της Επιχείρησης, με αμφιβόλου ποιότητας εργολαβίες με αποτέλεσμα αποδεδειγμένα πλέον, την απώλεια εσόδων δεκάδων  εκατομμυρίων Ευρώ.

Έλεγχος του εργολάβου της Καταμέτρησης δεν υφίσταται, όπου αυτός γίνεται, είναι υποτυπώδης και δεν συνιστά πραγματικό και αξιόπιστο ελεγκτικό μηχανισμό. Αν και υπάρχει σχετική οδηγία, για τον συστηματικό έλεγχο της ποιότητας εργασίας των εργολάβων καταμετρητών, αυτή δεν τηρείται.

  Ο Καταμετρητής - Υπάλληλος της Επιχείρησης έχει την απαραίτητη τεχνογνωσία και εμπειρία για τη σωστή και ποιοτική εργασία και στον έλεγχο και στη λήψη ενδείξεων και είναι εύκολη η επιμόρφωσή του στους νέου τύπου ηλεκτρονικούς μετρητές που εισέρχονται στο σύστημα.

Γνωρίζει το χειρισμό των μετρητών με μεγιστοδείκτη και επισημαίνει με Δελτία Αναφοράς (ΔΑΚ) παραβάσεις όπως κομμένες σφραγίδες (κιβωτίου, διανομέων, κυψελών και ακροδεκτών), ως πρώτη ένδειξη για πιθανή επέμβαση στο μετρητή από μη εξουσιοδοτημένα άτομα, πιθανές παρανομίες όπως ρευματοκλοπές, παράνομες ηλεκτροδοτήσεις, επαναφορά κομμένου λόγω χρέους, «φρακάρισμα» του δίσκου, κακή χρήση τιμολογίου, αλλά και τυχόν βλάβες στο μετρητικό σύστημα, όπως στασιμότητα ή βραδυπορία του μετρητή, μετρητές που γυρίζουν αντίστροφα κλπ. 

Πως γίνεται σήμερα η εξυπηρέτηση πελατών

Ο καταναλωτής είναι απαραίτητο να πάει στη ΔΕΗ αν θέλει να αλλάξει τιμολόγιο, να αλλάξει το όνομα χρήστη, να κάνει διακοπή σύνδεσης, να διορθώσει λογαριασμό, να μάθει κάποιες οικονομικές πληροφορίες όσον αφορά την κατανάλωσή του.

Το σύστημα Εξυπηρέτησης Καταναλωτών περιλαμβάνει  αρκετές υπηρεσίες. 
Η έκδοση λογαριασμού, η αλλαγή του ονόματος, η διακοπή σύνδεσης, η αλλαγή τιμολογίου, είναι κάποιες από τις αρμοδιότητες του υπαλλήλου εξυπηρέτησης. Η οθόνη που βλέπει είναι η παραπάνω Εικόνα. Μέσα από το σύστημα του 'ΕΡΜΗ' μπορεί να βλέπει την κατανάλωση και να ενημερώνει τον καταναλωτή αρκεί ο καταναλωτής να γνωρίζει τον αριθμό παροχής του ή έστω να ξέρει το όνομα που υπάρχει στο συμβόλαιο. Το σύστημα είναι τόσο φορτωμένο από πληροφορίες που δεν μπορεί να βρει μια παροχή από τη διεύθυνση. Είναι απαραίτητος ο ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΑΡΟΧΗΣ για να εξυπηρετηθεί γρήγορα. Ο αριθμός παροχής αναγράφεται επάνω στη χελώνα σε μια ασημένια καδένα και αποτελείται από 8 ψηφία.

Περαιτέρω, ο καταναλωτής μπορεί να κάνει αίτηση να πληρώνεται ο λογαριασμός του μέσω πάγιας εντολής κάποιας τράπεζας. Αυτό γίνεται και στη ΔΕΗ και στην τράπεζά του με την ταυτότητά του και το βιβλιάριο τραπέζης του.

Τηλεφωνικά, γνωρίζοντας τον αριθμό παροχής του μπορεί να ενημερωθεί για λογαριασμό που εκκρεμεί, να ρωτήσει πότε θα κοπεί αλλά δεν μπορεί να κάνει καμία άλλη ενέργεια.

Τέλος, υπάρχει και η δυνατότητα να πληρώνει και το λογαριασμό του μέσω internet ή σε κάποιο ΑΤΜ. 

Οι ενέργειες λοιπόν που γίνονται αφορούν κυρίως την πληρωμή των λογαριασμών που είναι και το κύριο πρόβλημα στα ταμεία της ΔΕΗ. Οι εναλλακτικοί τρόποι πληρωμής έχουν βοηθήσει πολύ στην αποσυμφόρηση λίγο από τις τεράστιες ουρές.

Το 3ο Ευρωπαϊκό πακέτο

Στις 3 Σεπτεμβρίου 2009 τέθηκε σε εφαρμογή το «3ο Πακέτο Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης» (EU 3rd Energy Package) [7], με το οποίο απαιτείται από τα κράτη-μέλη η «διασφάλιση της εφαρμογής Έξυπνων Μετρητών» και ο εξοπλισμός του 80% των Ευρωπαίων πολιτών με Έξυπνους Μετρητές έως το έτος 2020. 
Ο στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι να ενδυναμώσει και να προστατεύσει τα δικαιώματα των καταναλωτών, να κινητοποιήσει τους ευρωπαίους πολίτες να ενεργοποιηθούν στο θέμα της κατανάλωσης ενέργειας και να μπορούν να συμμετέχουν ενεργά στην Εσωτερική Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας (Internal Energy Market, IEM) της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Tο «3ο Πακέτο Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης» έπρεπε να ενσωματωθεί στη νομοθεσία των κρατών-μελών εντός 18 μηνών, δηλαδή έως τις 3 Μαρτίου 2011.

Το πακέτο περιλαμβάνει δύο οδηγίες που θεσπίζουν τους κοινούς κανόνες αντίστοιχα για τις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας και αερίου, και τρεις κανονισμούς που καλύπτουν τη θέσπιση μιας συνεταιριστικής αντιπροσωπείας για τους ενεργειακούς ρυθμιστές, της πρόσβασης στο δίκτυο για τις διασυνοριακές ανταλλαγές της ηλεκτρικής ενέργειας, και της πρόσβασης στα δίκτυα μετάδοσης
φυσικού αερίου.
Στο πλαίσιο της οδηγίας ηλεκτρικής ενέργειας τα κράτη μέλη πρέπει να αναλάβουν μια οικονομική αξιολόγηση των δαπανών και των κερδών της έξυπνης ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι το Σεπτέμβριο του 2012. Έκτοτε ένα χρονοδιάγραμμα πρέπει να ετοιμαστεί για την έξυπνη τεχνολογία με μία περίοδο μέχρι 10 ετών, με τουλάχιστον 80 τοις εκατό των καταναλωτών να εξοπλίζονται με έναν έξυπνο μετρητή μέχρι το 2020.

Σύμφωνα με την Κοινοτική Οδηγία, 32006L0032, 2006/32/EK, κεφάλαιο 3, άρθρο 13, παράγραφος 2 και 3 με θέμα «Μετρητές και αναλυτικοί λογαριασμοί για την κατανάλωση ενέργειας», τα κράτη μέλη πρέπει να εξασφαλίζουν ότι, κατά περίπτωση, η χρέωση που πραγματοποιείται από τους διανομείς ενέργειας, τους διαχειριστές συστημάτων διανομής και τις εταιρείες λιανικής πώλησης ενέργειας, πρέπει να βασίζεται στην πραγματική ενεργειακή κατανάλωση, και να παρουσιάζεται με σαφή και κατανοητό τρόπο.

Στο λογαριασμό του τελικού καταναλωτή πρέπει να υπάρχουν κατάλληλες πληροφορίες, ώστε να έχει πλήρη εικόνα του τρέχοντος ενεργειακού του κόστους. 
Η χρέωση με βάση την πραγματική κατανάλωση ενέργειας πρέπει να είναι αρκετά συχνή, ώστε οι καταναλωτές να μπορούν να ρυθμίζουν την ενεργειακή τους κατανάλωση. 
Επιπλέον, τα κράτη μέλη πρέπει να εξασφαλίζουν ότι, ανάλογα με την περίπτωση, οι διανομείς ενέργειας, οι διαχειριστές συστημάτων διανομής, ή οι εταιρείες λιανικής πώλησης ενέργειας πρέπει να παρέχουν στους τελικούς καταναλωτές, ως μέρος ή μαζί με τους λογαριασμούς τους, τις συμβάσεις τους, τις συναλλαγές τους ή/και τις αποδείξεις των σταθμών διανομής τους, τις ακόλουθες πληροφορίες κατά σαφή και κατανοητό τρόπο:

 Τις τρέχουσες πραγματικές τιμές και την πραγματική κατανάλωση ενέργειας.

 Συγκρίσεις της τρέχουσας κατανάλωσης του τελικού καταναλωτή προς την κατανάλωσή του κατά την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους, κατά προτίμηση υπό μορφή διαγράμματος.

 Συγκρίσεις με κάποιο μέσο κανονικό ή υποδειγματικό χρήστη ενέργειας της ίδιας κατηγορίας, εφόσον τούτο είναι εφικτό και χρήσιμο.

 Διευθύνσεις κ.λπ. οργανώσεων καταναλωτών, οργανισμών ενέργειας ή παρόμοιων οργάνων, μαζί με διευθύνσεις ιστοσελίδων, από τις οποίες μπορούν να λαμβάνονται πληροφορίες για τα διαθέσιμα μέτρα βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης, συγκρίσεις των διαφόρων κατηγοριών τελικών χρηστών ή/και αντικειμενικές τεχνικές προδιαγραφές για εξοπλισμό που χρησιμοποιεί ενέργεια.

Εξυπηρέτηση Πελάτων εντός “σπιτιού”

Επανάσταση στην εξυπηρέτηση, ο καταναλωτής δεν χρειάζεται να πάει στην Εταιρεία Παροχής Ηλεκτρικής Ενέργειας, αφού διαχειρίζεται τον μετρητή του ο ίδιος.

Μιλάμε για Έξυπνες τεχνολογίες μέτρησης, οι οποίες

1. παρέχουν πληροφορίες και προς τις δύο κατευθύνσεις και υπάρχει επικοινωνία καναλιών μεταξύ του μετρητή και των άλλων μερών και των συστημάτων τους
2. επιτρέπουν την αυτοματοποιημένη καταγραφή και τη συλλογή δεδομένων στην κατανάλωση
3. επιτρέπουν την αυτόματη παράδοση των δεδομένων, την επεξεργασία και τη διαχείρισή τους
4. δίνουν λεπτομερώς τα δεδομένα της κατανάλωσης, συμπεριλαμβανομένων των δαπανών και των σχετικών στοιχείων εκπομπής άνθρακα που μπορούν να παρασχεθούν απομακρυσμένα (ιστορικά στοιχεία) ή τοπικά στους πελάτες (σε πραγματικό χρόνο)
5. διευκολύνουν τις προηγμένες ενεργειακές υπηρεσίες που βελτιώνουν τη ενεργειακή αποδοτικότητα και που ενθαρρύνουν μια καλύτερη χρήση της ενέργειας.

Νέες υπηρεσίες που μπορεί να παράσχει το έξυπνο δίκτυο στον πάροχο (π.χ ΔΕΗ)

· Αυτόματη Αναγνώριση Μετρητή

Με την αυτόματη αναγνώριση μετρητή, η ΔΕΗ θα είναι σε θέση να γνωρίζει σε πραγματικό χρόνο την κατανάλωση ενέργειας κάθε οικίας, επιχείρησης, βιομηχανίας κτλ. Αυτό και μόνο το γεγονός αποτελεί τεράστιο όφελος και εξοικονόμηση οικονομικών και ανθρωπίνων πόρων για τη ΔΕΗ, αφού σήμερα η ΔΕΗ απασχολεί σημαντικό τμήμα του ανθρώπινου δυναμικού της για τη μέτρηση της ηλεκτρικής ενέργειας στους μετρητές ή υποθέτει ένα ποσό κατανάλωσης με βάση στατιστικά δεδομένα και σε επόμενους λογαριασμούς διορθώνει τις αποκλίσεις από την πραγματικότητα. Αυτό το γεγονός μειώνει την αξιοπιστία της ΔΕΗ και προβληματίζει τους πελάτες ως προς το ύψος των λογαριασμών τους.

· Σύνδεση / Αποσύνδεση Υπηρεσίας

Εκτός από την αυτόματη αναγνώριση μετρητή, υπάρχει και η αυτοματοποιημένη υπηρεσία σύνδεσης / αποσύνδεσης. Η εταιρεία ηλεκτρικής ενέργειας χρησιμοποιώντας αυτήν την υπηρεσία θα είναι σε θέση να κάνει άμεσα μια καινούργια σύνδεση ή να διακόψει μια ήδη λειτουργούσα σύνδεση. Η βελτιωμένη αυτή υπηρεσία θα επιφέρει τη μείωση του χρόνου εξυπηρέτησης των πελατών της εταιρείας.

. Τέλος στις ρευματοκλοπές

Θα μπει επίσης τέλος στις ρευματοκλοπές που αποτελούν μια σημαντική οικονομική αιμορραγία για τη ΔΕΗ.

Ερωτήματα και απαντήσεις σχετικά με την καταμέτρηση και τιμολόγηση των καταναλώσεων ηλεκτρικού ρεύματος θα δείτε εδώ

πηγές: ΔΕΗ και μέρος διπλωματικής εργασίας <Έξυπνοι Ψηφιακοί Μετρητές Ηλεκτρισμού> της Θαλασσινού Μαριάντζελας -φοιτήτριας ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΑΠΘ