Τι απαιτήσεις δηµιουργούνται για προστασία από ηλεκτροπληξία µε αυτόµατη διακοπή της τροφοδότησης;

Τι απαιτήσεις δηµιουργούνται για προστασία από ηλεκτροπληξία µε αυτόµατη διακοπή της τροφοδότησης;

Σε περίπτωση σφάλµατος από το οποίο µπορεί να προκύψει επικίνδυνη τάση επαφής, δηµιουργείται από το πρότυπο ΕΛΟΤ HD 384 η απαίτηση για αυτόµατη διακοπή της τροφοδότησης σε περίπτωση που θα συµβεί σφάλµα αµελητέας σύνθετης αντίστασης µεταξύ φάσεως και εκτεθειµένου αγώγιµου µέρους. 

H απαίτηση αυτή διαφοροποιείται, µε βάση τον τύπο του δικτύου που τροφοδοτεί την εγκατάσταση.

Απαίτηση για δίκτυα µε σύστηµα γειώσεων ΤΝ-S (ουδετέρωση)

Απαίτηση του προτύπου: Παράγραφος 413.1.3.4 στο πρότυπο, σελίδες 50 έως 57 στο εγχειρίδιο

Σε δίκτυα µε σύστηµα TN-S απαιτείται η αυτόµατη διακοπή της τροφοδότησης να γίνεται εντός 0,4 δευτερολέπτων σε συσκευές που τροφοδοτούνται από τερµατικά κυκλώµατα. Τερµατικά, είναι για παράδειγµα τα κυκλώµατα που τροφοδοτούν πρίζες σούκο.

Για την κάλυψη της απαίτησης αυτής θα πρέπει να ελέγχεται ο βρόχος σφάλµατος. Αν η αντίσταση του βρόχου σφάλµατος είναι µεγάλη, τότε υπάρχει πιθανότητα η ασφάλεια τήξεως ή ο µικροαυτόµατος που προστατεύει τη γραµµή, να µην διακόψει το κύκλωµα στον το χρόνο που απαιτείται, όταν συµβεί ένα βραχυκύκλωµα µεταξύ αγώγιµου µέρους και φάσης.

Οι ελάχιστες τιµές που πρέπει να έχει ο βρόχος σφάλµατος κάθε κυκλώµατος για να εξασφαλίζεται η παραπάνω απαίτηση, εξαρτώνται από τον τύπο και το µέγεθος της ασφάλειας η του µικροαυτόµατου που ασφαλίζει τη γραµµή. Οι έλάχιστες αποδεκτές τιµές αναφέρονται στο εγχειρίδιο.

Αν υπάρχουν αµφιβολίες σχετικά µε την αντίσταση του βρόχου σφάλµατος για την εξασφάλιση της αυτόµατης διακοπής της τροφοδότησης ώστε σε περίπτωση σφάλµατος να γίνεται εντός 0,4 δευτερολέπτων, τότε θα πρέπει να τοποθετείται στο κύκλωµα αυτό διάταξη διαφορικού ρεύµατος µε ελάχιστο ρεύµα διαρροής 30mA.

Αυτό προκύπτει από το πρότυπο.

Στην πράξη:

Η ΚΥΑ (κοινή Υπουργική Απόφαση) Φ Α΄ 50/12081/642/26.07.2006 επιβάλει να καλύπτονται όλα τα κυκλώµατα ισχυρών ρευµάτων σε παλαιές και νέες ηλεκτρικές εγκαταστάσεις µε διάταξη ή διατάξεις διαφορικού ρεύµατος µε ελάχιστο ρεύµα διαρροής 30mA. Έτσι υπερκαλύπτεται η παραπάνω απαίτηση του προτύπου

Πως και γιατί προκύπτει για τα δίκτυα TN η απαίτηση του προτύπου για τον μέγιστο χρόνο απόζευξης 0,4 s σε περίπτωση σφάλματος;

Η απάντηση αυτή προέρχεται από Γερμανική μελέτη.

Εάν στο σύστημα ΤΝ μια ηλεκτρική συσκευή που έχει μεταλλικό περίβλημα, παρουσιάσει σφάλμα και ένα άτομο αγγίξει αυτή την συσκευή, και αυτό το άτομο έρθει συγχρόνως σε επαφή χωρίς αντίσταση με ένα τμήμα το οποίο έχει ιδανικό δυναμικό γης και για αυτό το τμήμα δεν υπάρχει ισοδυναμική σύνδεση (πλέον), τότε προκύπτει μια τάση επαφής UB ≤ 115 V. 

Το ρεύμα επαφής που θα προκύψει μπορεί να φθάσει κάτω από δυσμενείς συνθήκες περίπου τα 100 mA (η διαδρομή ρεύματος βρεγμένα χέρια – βρεγμένα πόδια δίδει περίπου 1000 Ω εσωτερική αντίσταση σώματος). 

Όπως απέδειξαν εκτεταμένες έρευνες είναι σχεδόν σίγουρο ότι δεν προκαλείται θάνατος εάν αυτό το ρεύμα διακοπεί το αργότερο μετά από 0,5 s. Έτσι προέκυψε για τα κυκλώματα τελικών καταναλωτών η απαίτηση ≤ 0,4 s. 

Η απόζευξη εντός 0,4 s το λιγότερο πρέπει να επιτυγχάνεται από τις διατάξεις προστασίας, όταν υπάρξει ρεύμα σφάλματος IF:

- ΙF ≥ 5 φορές του ΙN σε μικροαυτομάτους χαρακτηριστικής (Β)

- ΙF ≥ 10 φορές του ΙN σε μικροαυτομάτους χαρακτηριστικής (C)

- ΙF ≥ 8 φορές του ΙN σε ασφάλειες τήξεως τύπου (gG)

- ΙF ≥ ΙΔΝ (διαφορικό ρεύμα) σε διατάξεις διαφορικού ρεύματος

Όπου ΙΝ = το ονομαστικό ρεύμα της διάταξης

Απαίτηση για δίκτυα µε σύστηµα γειώσεων ΤΤ (άµεση γείωση)

Απαίτηση του προτύπου: (παράγραφος 413.1.4 στο πρότυπο, σελίδα 45 έως 50 και 57 έως 61 στο εγχειρίδιο)

Η απαίτηση της αυτόµατης διακοπής της τροφοδοσίας δηµιουργείται επίσης και στα δίκτυα ΤΤ (άµεση γείωση). Σε αυτά τα δίκτυα δηµιουργείται η απαίτηση να διακόπτεται η τάση η τροφοδοσία πριν η τάση επαφής περάσει τα 50V σε χρόνο µικρότερο από 5 δευτερόλεπτα.

Για την εκπλήρωση της απαίτησης αυτής αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα η αντίσταση τη γείωσης. Σε περίπτωση που υπάρχουν αµφιβολίες ότι η αντίσταση της γείωσης δεν είναι τόσο χαµηλή ώστε να εκπληρώνεται η παραπάνω απαίτηση, τότε το πρότυπο δίδει εναλλακτικά τη δυνατότητα τοποθέτησης διάτάξης διαφορικού ρεύµατος.

Στην πράξη:

Η ΚΥΑ (κοινή Υπουργική Απόφαση) Φ Α΄ 50/12081/642/26.07.2006 επιβάλει να καλύπτονται όλα τα κυκλώµατα ισχυρών ρευµάτων σε παλαιές και νέες ηλεκτρικές εγκαταστάσεις µε διάταξη ή διατάξεις διαφορικού ρεύµατος µε ελάχιστο ρεύµα διαρροής 30mA. Έτσι υπερκαλύπτεται η παραπάνω απαίτηση του προτύπου.

πηγή:Γιώργος Σαρρής

ΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΩΝ ΤΡΙΦΑΣΙΚΩΝ ΠΡΙΖΩΝ ΚΑΙ Η ΔΙΑΔΟΧΗ ΦΑΣΕΩΝ

Σύμφωνα με το πρότυπο ΕΛΟΤ HD 384, στο τρίτο πεδίο των δοκιμών του Πρωτοκόλλου Ελέγχου Ηλεκτρικής Εγκατάστασης, είναι υποχρέωση, σε τριφασικές εγκαταστάσεις, να ελέγχεται και να δοκιμάζεται η κατεύθυνση της φοράς του πεδίου τριφασικών πριζών και, κατ’ επέκταση, η φορά τριφασικών κινητήρων. 

Το τρίτο πεδίο αποτελεί το μέρος ελέγχου που αφορά τις δοκιμές της εγκατάστασης, καθορίζοντας την σειρά τους όπως αυτή διαμορφώνεται κατά ΚΕΗΕ ή ΕΛΟΤ HD384.

Κατεύθυνση φοράς των 3φ κινητήρων.

Ελέγχουμε τα ακόλουθα :
1) Αν δεν έχει ρεύμα η εγκατάσταση δε συμπληρώνεται και αναφέρεται στις παρατηρήσεις. 

Κατεύθυνση πεδίου φοράς 3φ πριζών.

Ελέγχουμε τα ακόλουθα :
1) Αν υπάρχουν περισσότερες της μίας 3φ πρίζες θα πρέπει να έχουν την ίδια κατεύθυνση πεδίου φοράς.
2) Αν δεν έχει ρεύμα η εγκατάσταση δε συμπληρώνεται και αναφέρεται στις παρατηρήσεις. 

Το γεγονός αυτό σχετίζεται με τη σειρά που ακολουθούν οι τρεις εισερχόμενες στην ηλεκτρική εγκατάσταση φάσεις. 

Δύο είναι οι πιθανές κυκλικές ακολουθίες τους. 

Η «θετική» δεξιόστροφη, L1-L2-L3 (R-S-T) ή η «αρνητική» αριστερόστροφη, L3-L2-L1 (T-S-R). 

Το παραπάνω πρότυπο δεν απαιτεί να ακολουθείται συγκεκριμένα μία από τις δύο σειρές των τριών φάσεων. Αποδέχεται και τις δύο.

Η απαίτηση κατά την οποία ο ΕΛΟΤ επιβάλει να ελέγχεται η κατεύθυνση της φοράς του πεδίου των τριφασικών πριζών θεωρείται απαραίτητη, αφού, κυρίως, κάθε τριφασικός κινητήρας προκειμένου να λειτουργήσει σύμφωνα με τον κατασκευαστή και ανάλογα με τη χρήση του, απαιτεί μία συγκεκριμένη διαδοχή των φάσεων της παροχής λειτουργίας του (U-V-W). Με αυτό τον τρόπο καθορίζεται η σωστή φορά περιστροφής αυτού (άρα και του στρεφόμενου μαγνητικού του πεδίου).

Το όργανο το οποίο ανιχνεύει την κατεύθυνση περιστροφής των φάσεων μιας τριφασικής τάσης και του μαγνητικού της πεδίου (συνεπώς και την εκ των προτέρων φορά της περιστροφής των τριφασικών κινητήρων που τροφοδοτούνται από αυτές) υπάρχει σε διάφορους τύπους και μορφές, είναι φορητό, κάνει μετρήσεις κάτω από απλές συγκεκριμένες οδηγίες των κατασκευαστών του, παρέχοντας φωτεινή κυκλική ένδειξη της θετικής (δεξιόστροφα) ή αρνητικής (αριστερόστροφα) φοράς των φάσεων και του πεδίου τους. 

Στην αγορά κυκλοφορούν, επίσης, τέτοιου είδους ψηφιακά όργανα ράγας, με το όνομα «επιτηρητής φάσης», για μόνιμη εγκατάσταση σε ηλεκτρικούς τριφασικούς πίνακες, που πέραν του ελέγχου της διαδοχής των φάσεων, εξετάζουν και την απώλεια όλων ή μιας τουλάχιστον από αυτές. Εάν αντιληφθούν κάτι τέτοιο, διακόπτουν το κύκλωμα μέχρις ότου επιδιορθωθεί το σφάλμα. Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι, υπάρχουν ορισμένοι κινητήρες, οι οποίοι διαθέτουν ενσωματωμένο ελεγκτή διαδοχής φάσεων (αντλίες λυμάτων κ.λπ.), προς αποφυγή λάθους συνδεσμολογίας τους.

Προκειμένου να γίνουν όλα τα παραπάνω, πρέπει η εγκατάσταση, αν είναι νέα, να κατασκευαστεί με μεγάλη προσοχή, ακολουθώντας τον νέο χρωματικό κώδικα των πόλων των αγωγών χαμηλής τάσης μιας Ε.Η.Ε., σύμφωνα με το νέο πρότυπο ΕΛΟΤ HD 308 S2, το οποίο, από την 1η Απρίλιου του 2006, απαιτεί να ισχύουν τα ακόλουθα:

•          Αγωγός ουδέτερου: μπλε μονόχρωμο.

•          Αγωγός προστασίας: κίτρινο με πράσινη ρίγα κατά μήκος.

Όσον αφορά στους αγωγούς των φάσεων, τα νέα χρώματα έχουν διαμορφωθεί ως εξής:

•          Για μονοφασική εγκατάσταση: 

Αγωγός φάσης - καφέ ή μαύρο ή γκρι μονόχρωμο.

•          Για τριφασική εγκατάσταση: 

Αγωγός φάσης L1 (R / U) - καφέ μονόχρωμο.                                                     

Αγωγός φάσης L2 (S / V) - μαύρο μονόχρωμο.     

Αγωγός φάσης L3 (Τ / W) - γκρι μονόχρωμο.

Θα πρέπει να καταστεί σαφές ότι, η διαφορετική επιλογή χρωμάτων φάσης των ηλεκτρικών γραμμών της Ε.Η.Ε., πέρα από τα καθορισμένα, προκαλεί σύγχυση και επικινδυνότητα. Έτσι, για τριφασική εγκατάσταση, επί του γενικού πίνακα ορίζουμε μία συγκεκριμένη σειρά του παραπάνω χρωματικού κώδικα, την οποία ακολουθούμε χρωματικά σε όλη της την έκταση. Ορθότερα, επί των ζυγών του πίνακα, καλό θα είναι να αναγράφεται ο ονοματικός χαρακτηρισμός της κάθε φάσης, επί παραδείγματι L1, L2, L3 αντίστοιχα.

Διευκρινίσεις:

•          Ως διαδοχή ή ακολουθία ή φορά ή κατεύθυνση των φάσεων ορίζεται η θέση των φάσεων μεταξύ τους, δηλαδή, ποια φάση ακολουθεί την ακριβώς προηγούμενη και ποια έπεται της ακριβώς επόμενης. Έστω μία διαδοχή φάσεων είναι η L1-L2-L3. Αυτή η σειρά είναι ακριβώς ίδια με τη σειρά L2-L3-L1 ή με τη σειρά L3-L1-L2. Οι διαδοχές, ωστόσο, L2-L1-L3 ή L3-L2-L1 ή L1-L3-L2 είναι ίδιες μεταξύ τους, αλλά διαφορετικές από τις προαναφερθείσες.

•          Ο Δ.Ε.Δ.Η.Ε., κατά τη μεταφορά της υψηλής και υπερυψηλής τάσης και κατά τη διανομή της εναέριας μέσης και χαμηλής τάσης του δικτύου του, οδηγεί τις τρεις φάσεις με συγκεκριμένη και αναγνωρίσιμη σειρά επί των στύλων του. Ειδικά, στο δίκτυο της χαμηλής τάσης (230/400V), η εναέρια διανομή γίνεται είτε με τη μορφή γυμνών αγωγών (δημιουργώντας το κοινώς ονομαζόμενο «πεντάγραμμο»), είτε με τη μορφή αυτοφερόμενων συνεστραμμένων μονωμένων αγωγών (ABC - Aerial Bundled Cables).

•          Επί του «πενταγράμμου», η αναγνωρισιμότητα των φάσεων διακρίνεται από τη σειρά τοποθέτησης και στερέωσης των αγωγών επί των στύλων. Έτσι, πάντα πρώτος επάνω και σε καφέ χρώματος μονωτήρα, βρίσκεται ο ουδέτερος αγωγός. Δεύτερος, ακριβώς από κάτω, η φάση L1, τρίτος η φάση L2 και τέταρτος η φάση L3. Στο κατώτερο σημείο της διάταξης του «πενταγράμμου», πέμπτος στη σειρά, είναι τοποθετημένος ο αγωγός φάσης του δημοτικού φωτισμού. Οι αγωγοί των L1, L2, L3 και του δημοτικού φωτισμού στηρίζονται σε μονωτήρες λευκού χρώματος.

•          Επί των αυτοφερόμενων συνεστραμμένων μονωμένων αγωγών, η αναγνωρισιμότητα των φάσεων διακρίνεται από συγκεκριμένο αριθμό ανάγλυφων πτερυγίων, που βρίσκονται κατά μήκος του κάθε αγωγού. Έτσι, ο αγωγός της L1, επί της μόνωσής του, φέρει ένα ανάγλυφο πτερύγιο, της L2 δύο ανάγλυφα παράλληλα πτερύγια και της L3 τρία παράλληλα ανάγλυφα πτερύγια. Ο ουδέτερος αγωγός, ξεχωριστός, βρίσκεται επί του συνεστραμμένου, με λεία και ομαλή μόνωση, δίχως πτερύγια. Επάνω σε όλα αυτά συστρέφεται και ο αγωγός της φάσης του δημοτικού φωτισμού, με λεία και ομαλή μονωτική επένδυση, αλλά με μικρότερη διατομή από αυτήν του ουδετέρου.

•          Ο τεχνίτης του Δ.Ε.Δ.Η.Ε., αναγνωρίζοντας τη θέση των φάσεων επί των στύλων του δικτύου, φροντίζει να τις συνδέει στον τριφασικό μετρητή της Ε.Η.Ε, με ακολουθία σύμφωνη με τον χρωματικό κώδικα των φάσεων των αγωγών παροχής της Ε.Η.Ε., που έχει δοθεί από τον ηλεκτρολόγο εγκαταστάτη στο γνωμονοκιβώτιο. Σε περίπτωση που ο ηλεκτρολόγος εγκαταστάτης έχει φροντίσει να ακολουθήσει τον σωστό χρωματικό κώδικα των φάσεων, τότε η διαδοχή που θα δοθεί θα είναι η L1-L2-L3. Αυτό, βέβαια, δεν τον απαλλάσσει από τον έλεγχο της διαδοχής των φάσεων. Εάν δεν έχει ακολουθηθεί ο χρωματικός κώδικας των φάσεων στους αγωγούς παροχής της Ε.Η.Ε. (π.χ. όλες οι φάσεις μαύρο χρώμα), τότε ο τεχνίτης του Δ.Ε.Δ.Η.Ε. θα τροφοδοτήσει την Ε.Η.Ε. με τυχαία σειρά.

•          Σε περίπτωση που συμβεί κάτι τέτοιο, ο ηλεκτρολόγος εγκαταστάτης που θα πραγματοποιήσει τον έλεγχο της διαδοχής, πρακτικά, οφείλει να ακολουθήσει την παρακάτω πορεία: Ορίζει, τυχαία, ως L2 τη φάση που οδεύει στον μεσαίο ζυγό (μπάρα) του πίνακα. Τυχαία, επίσης, ορίζει και ονομάζει τις άλλες δύο φάσεις και τους αντίστοιχους ζυγούς τους L1 και L3. Από εκεί και πέρα πραγματοποιεί τον έλεγχό τους. Εάν η σειρά μάς καλύπτει, οδηγούνται όλες εντός της Ε.Η.Ε. με αυτήν την σειρά, βοηθούμενες από το χρώμα τους, όπως αναφέρθηκε παραπάνω. Εάν δεν μας καλύπτει αντιμεταθέτει στους ζυγούς τις δύο ακραίες, κρατώντας σταθερή τη μεσαία (L2). Τέλος, προς επιβεβαίωση, πραγματοποιεί παρόμοιο έλεγχο σε όλα τα σημεία (πρίζες ή αναμονές), στα οποία καταλήγουν οι τρεις φάσεις εντός της Ε.Η.Ε.

πηγή:http://www.electrologos.gr

ΑΚΥΡΩΣΗ ΥΠΕΥΘΥΝΗΣ ΔΗΛΩΣΗΣ ΑΔΕΙΟΥΧΟΥ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΤΗ

Όταν για κάποιο λόγο δώσουμε ΥΔΕ και θέλουμε να ακυρωθεί για οποιοδήποτε λόγο αυτό δεν γίνεται παρά μόνο....

Μέτρηση γείωσης με τη μέθοδο μέτρησης αντίστασης βρόχου σφάλματος

Τι είναι ο βρόχος σφάλματος

Σε πολλές περιπτώσεις όπως σε πυκνοκατοικημένες περιοχές στην πράξη είναι δύσκολη ή αδύνατη η μέτρηση της αντίστασης γείωσης με βοηθητικά ηλεκτρόδια λόγω του ότι δεν μπορεί να βρεθεί ο απαραίτητος χώρος για να τοποθετηθούν τα βοηθητικά ηλεκτρόδια. Έτσι καταφεύγουμε στη μέτρηση της αντίστασης του βρόχου σφάλματος φάσης-αγωγού προστασίας.

Βρόχος σφάλματος είναι η διαδρομή μέσω της οποίας λόγω βλάβης ρέει ρεύμα προς τη γη και ο οποίος αρχίζει και τελειώνει στο σημείο της βλάβης
Σκοπός της μέτρησης αυτής είναι να μετρηθεί η σύνθετη αντίσταση του βρόχου που θα δημιουργηθεί αν σε σύστημα σύνδεσης γειώσεων ΤΝ ή ΤΤ, συμβεί σφάλμα αμελητέας σύνθετης αντίστασης μεταξύ ενεργών αγωγών, ή μεταξύ ενός αγωγού φάσης και ενός εκτεθειμένου αγώγιμου μέρους ή ενός αγωγού προστασίας. 

Ο βρόχος σφάλματος που σχηματίζεται στην περίπτωση που ο αγωγός φάσης, λόγω ελαττωματικής ή φθαρμένης μόνωσης, έρθει σε επαφή με τα εκτεθειμένα αγώγιμα μέρη μιας συσκευής φαίνεται στο παρακάτω σχήμα.

Αν ένας αγωγός φάσης έρθει σε επαφή με τον αγωγό γείωσης σε μία εγκατάσταση η σε μία συσκευή, το ρεύμα βραχυκυκλώματος που θα δημιουργηθεί μπορεί να είναι αρκετά μεγάλο ώστε να προκαλέσει ηλεκτροπληξία ή να γίνει η αιτία για την δημιουργία εστίας πυρκαγιάς.

Σε φυσιολογικές συνθήκες η ασφάλεια του αντίστοιχου κυκλώματος ή μία άλλη προστατευτική διάταξη θα ενεργοποιηθεί μέσα σε δέκατα του δευτερολέπτου διακόπτοντας την παροχή. 
Αυτό όμως θα συμβεί με την προυπόθεση ότι η αντίσταση βρόχου του κυκλώματος είναι αρκετά χαμηλή έτσι ώστε το αντίστοιχο δημιουργούμενο ρεύμα βραχυκυκλώματος να είναι αρκετό ώστε να ενεργοποιήσει την προστασία του κυκλώματος. 

Σε αντίθετη περίπτωση, δηλαδή αν σε μία ηλεκτρική εγκατάσταση η αντίσταση βρόχου είναι μεγάλη και το ρεύμα βραχυκυκλώματος σχετικά μικρό, τότε η προστατευτική διάταξη θα αργήσει να ενεργοποιηθεί ή δεν θα ενεργοποιηθεί καθόλου, με συνέπεια να κινδυνεύει ο χρήστης από ηλεκτροπληξία είτε να δημιουργηθούν οι προυποθέσεις για την εκδήλωση πυρκαγιάς.

Τι μας δείχνει η μέτρηση της αντίστασης βρόχου σφάλματος

Η αντίσταση βρόχου σφάλματος δεν εξαρτάται από την αντίσταση γείωσης στα δίκτυα ουδετέρωσης (TN).

Άρα η μέτρηση της αντίστασης βρόγχου σφάλματος δεν μας δείχνει αν η αντίσταση γείωσης είναι σωστή.

Μας δείχνει αν θα ενεργήσουν οι προστατευτικές διατάξεις που χρησιμοποιούμε (ασφάλειες σε υπερένταση και σε βραχυκύκλωμα και ρελέ διαρροής σε διαρροή) στον προβλεπόμενο χρόνο ώστε να μην απειληθεί η ζωή του χρήστη της εγκατάστασης η να μην υπάρξει κίνδυνος πρόκλησης πυρκαιάς.

Έλεγχος αυτόματης διακοπής τροφοδότησης σε συστήματα ΤΝ

Για την εφαρμογή της μεθόδου προστασίας με <<αυτόματη διακοπή της τροφοδοσίας>> στην περίπτωση συστήματος ουδετερογείωσης ΤΝ απαιτείται η επιλογή κατάλληλης διάταξης προστασίας, για την προστασία από υπερεντάσεις, η οποία σε περίπτωση σφάλματος θα διακόψει αυτόματα την τροφοδοσία εντός προκαθορισμένου χρόνου.

Η ικανοποιητική ανταπόκριση σε περίπτωση σφάλματος της διάταξης προστασίας που θα επιλεγεί, εξαρτάται εκτός από τα ονομαστικά χαρακτηριστικά της διάταξης και από την ποιότητα του βρόχου εντός του οποίου θα κυκλοφορήσει το ρεύμα σφάλματος.

Α) Όσον αφορά τα ονομαστικά χαρακτηριστικά της διάταξης προστασίας κρίσιμη σημασία για την υλοποίηση της προστασίας με <<αυτόματη διακοπή της τροφοδότησης>>, έχουν η ονομαστική ένταση της διάταξης  και οι χαρακτηριστικές λειτουργίες χρόνου-ρεύματος.
Με άλλα λόγια σημαντικό ρόλο για την υλοποίηση της μεθόδου έχει το εάν για παράδειγμα έχουμε επιλέξει τηκτή ασφάλεια ή αυτόματη για την ασφάλιση του κυκλώματος και ακόμα αν ο μικροαυτόματος έχει χαρακτηριστική λειτουργίας Β ή C κλπ.

Β) Η ποιότητα του βρόχου σφάλματος μέσα στον οποίο θα κυκλοφορήσει το ρεύμα σφάλματος ελέγχεται μέσω της τιμής σύνθετης αντίστασης Ζς που ο βρόγχος εμφανίζει. 

Θα πρέπει λοιπόν να εξακριβώνεται:

α) Η καταλληλότητα της διάταξης προστασίας που έχει επιλεγεί για την αυτόματη διακοπή της τροφοδότησης
β) Η καταλληλότητα του βρόχου σφάλματος με μέτρηση της αντίστασης Ζς που εμφανίζει.

Στόχος της μέτρησης της σύνθετης αντίστασης του βρόχου σφάλματος στην περίπτωση συστήματος τροφοδοσίας ΤΝ, είναι να διαπιστωθεί ότι εντός του βρόχου, θα μπορέσει σε περίπτωση σφάλματος να κυκλοφορήσει ρεύμα ικανό που να προκαλέσει την απόζευξη της διάταξης προστασίας εντός του προβλεπομένου από το πρότυπο χρόνου, ώστε να μην αναπτυχθεί επικίνδυνη τάση επαφής. 
Ο προβλεπόμενος χρόνος είναι 0,4 sec για γραμμές τροφοδότησης φορητών ή κινητών συσκευών τάσης 230V και 5 sec για τα κυκλώματα διανομής (βλέπε παρακάτω πίνακα).

Θα πρέπει λοιπόν η μέγιστη αποδεκτή τιμή για την Ζς που θα μετρηθεί κατά τη διαδικασία ελέγχου του βρόχου σφάλματος να ικανοποιεί τη σχέση: Ζς <=230V/Iα όπου:

Ζς: αντίσταση βρόχου σφάλματος ο οποίος περιλαμβάνει την πηγή, τον ενεργό αγωγό μέχρι το σημείο του σφάλματος και τον αγωγό προστασίας μεταξύ του σφάλματος και της πηγής.

Ια: το ρεύμα που προκαλεί την αυτόματη απόζευξη της διάταξης προστασίας στον προβλεπόμενο κατά περίπτωση χρόνο. Π.χ για MCB 10A το Ια είναι Ια=5Ιον=5*10Α=50Α 
Αν χρησιμοποιείται διάταξη προστασίας διαφορικού ρεύματος (ΔΔΕ), τότε Ια είναι το ονομαστικό διαφορικό ρεύμα  λειτουργίας της διάταξης

Αποδεκτά αποτελέσματα μέτρησης της σύνθετης αντίστασης βρόχου σφάλματος

Η τιμή της μετρούμενης αντίστασης βρόχου σφάλματος Ζs εξαρτάται κάθε φορά από τη χρησιμοποιούμενη διάταξη προστασίας στην υπό έλεγχο γραμμή τροφοδοσίας.

Ενδεικτικές τιμές για τη μέγιστη τιμή της Zs δίνονται στους παρακάτω πίνακες, για τα διάφορα είδη διατάξεων προστασίας και για χρόνους απόζευξης 0,4s και 5s.  

Επίσης γνωρίζοντας τη μέγιστη τιμή της σύνθετης αντίστασης βρόχου σφάλματος Ζsmax μπορεί να γίνει υπολογισμός του ελάχιστου απαιτούμενου ρεύματος σφάλματος Ικmin, το οποίο θα ενεργοποιήσει τη διάταξη προστασίας και θα προκαλέσει διακοπή της τροφοδοσίας του κυκλώματος. 
Ο υπολογισμός του Ικmin γίνεται από τη σχέση: 
Ικmin=230V/ Ζsmax 

Στον παρακάτω πίνακα δίνονται τόσο οι τιμές της σύνθετης αντίστασης βρόχου σφάλματος όσο και της ελάχιστης απαιτούμενης τιμής ρεύματος σφάλματος Ικmin για τις περιπτώσεις κυκλωμάτων τροφοδοσίας συνηθισμένων οικιακών μονοφασικών ηλεκτρικών συσκευών.
Για τον προσδιορισμό των τιμών του παρακάτω πίνακα, θεωρήθηκε ότι η διάταξη προστασίας που έχει επιλεγεί είναι μικροαυτόματος τύπου Β, καθώς και ο απαιτούμενος χρόνος απόζευξης του μικροαυτόματου είναι 0,4s για τάση τροφοδοσίας 230V. 

 Παρατήρηση: Σε κάθε περίπτωση για να μπορέσει να λειτουργήσει η προστασία με <<αυτόματη διακοπή της τροφοδότησης>> θα πρέπει η τιμή της έντασης του αναμενόμενου ρεύματος σφάλματος Ικ να είναι μεγαλύτερη από το ρεύμα που απαιτείται για την ενεργοποίηση της διάταξης προστασίας που έχει επιλεγεί Ικmin.

Κατά τη μέτρηση με το πιστοποιημένο όργανο θα μετρήσουμε:

την αντίσταση βρόχου σφάλματος Ζs (θα πρέπει να είναι < από τη Ζς της ασφάλειας).
και το αναμενόμενο ρεύμα βραχυκύκλωσης Ik  που θα διαρρέει το βρόχο όταν δημιουργηθεί σφάλμα (θα πρέπει να είναι > από το Ικ που θα κόψει η ασφάλεια).
Τα Ζs και Ik των ασφαλειών τα παίρνουμε από πίνακες όπως είδαμε παραπάνω.

Σχόλιο: Ο βρόχος σφάλματος εξετάζεται για το πρωτόκολλο ελέγχου σε κάθε γραμμή του κυκλώματος.

Στις περιπτώσεις συστήματος γείωσης ΤΤ η μέτρηση της σύνθετης αντίστασης βρόχου σφάλματος είναι δεκτή ως τιμή αντίστασης γείωσης, γνωρίζοντας ότι δίνει τιμή μεγαλύτερη από την πραγματική τιμή της αντίστασης γείωσης λόγω του ότι μετέχουν και αγωγοί στην όλη διάταξη (ΕΛΟΤ HD384 παράγραφος 612.6.2, σημείωση 2).

Παράδειγμα: Γραμμή ρευματοδοτών είναι ασφαλισμένη με μικροαυτόματο 16 Α  τύπου Β σε εγκατάσταση με σύστημα γείωσης ΤΝ. Για την περίπτωση αυτή ο προβλεπόμενος χρόνος απόζευξης είναι 0,4s.
Με βάση τις χαρακτηριστικές λειτουργίας του συγκεκριμένου μικροαυτόματου για να ενεργοποιηθεί εντός χρόνου 0,4s απαιτείται ρεύμα σφάλματος τουλάχιστον πενταπλάσιο του ονομαστικού (5*16=80 Α).
Οπότε για τη συγκεκριμένη γραμμή τροφοδοσίας η μέγιστη αποδεκτή τιμή της σύνθετης αντίστασης βρόγχου σφάλματος θα πρέπει να είναι Ζs=230/80=2,875Ω και αντίστοιχα το ελάχιστο αναμενόμενο ρεύμα σφάλματος θα είναι Ικ=80Α.

Στο παρακάτω παράδειγμα μέτρησης με το όργανο MACROTEST 5035, σε γραμμή πριζών ασφαλισμένη με αυτόματη ασφάλεια 16Α θα πρέπει η μετρούμενη Ζs να είναι μικρότερη ή ίση από 2,87Ω και το ρεύμα που πρέπει να κυκλοφορήσει στον βρόγχο Ικmin για να διακόψει η ασφάλεια σε 0,4sec να είναι μεγαλύτερο ή ίσο με 80,14Α σύμφωνα με τους παραπάνω πίνακες. Βλέπουμε πως οι μετρήσεις είναι αποδεκτές.

Στο παρακάτω παράδειγμα δύο μετρήσεων με όργανο Eurotest έχουμε μια σωστή και μια λανθασμένη ένδειξη:

Σε γραμμή ασφαλισμένη με αυτόματη ασφάλεια 16Α τύπου C θα πρέπει η μετρούμενη Ζs να είναι μικρότερη ή ίση από 1,44Ω και το ρεύμα που πρέπει να κυκλοφορήσει στον βρόχο Ικmin για να διακόψει η ασφάλεια σε 0,4sec να είναι μεγαλύτερο ή ίσο με 80,1Α σύμφωνα με τους παραπάνω πίνακες. Βλέπουμε πως οι μετρήσεις είναι αποδεκτές.

Σε γραμμή ασφαλισμένη με αυτόματη ασφάλεια 10Α τύπου Β θα πρέπει η μετρούμενη Ζs να είναι μικρότερη ή ίση από 4,6Ω και το ρεύμα που πρέπει να κυκλοφορήσει στον βρόχο Ικmin για να διακόψει η ασφάλεια σε 0,4sec να είναι μεγαλύτερο ή ίσο με 50Α σύμφωνα με τους παραπάνω πίνακες. Βλέπουμε πως οι μετρήσεις δεν είναι αποδεκτές.

Για τη σωστότερη τεκμηρίωση της πληροφορίας του βρόχου σφάλματος, οι μετρήσεις της σύνθετης τιμής αντίστασης βρόχου σφάλματος Ζs καθώς και του αναμενόμενου ρεύματος βραχυκύκλωσης Ικ ή Isc έχουν την ίδια βαρύτητα σε σχέση με την αποτίμηση αποτελεσμάτων. Σκόπιμο θα ήταν η διπλή αναγραφή των αποτελεσμάτων.

Για πολλούς η τιμή του αναμενόμενου ρεύματος βραχυκύκλωσης είναι περισσότερο σημαντική, λόγω του γεγονότος ότι επιβεβαιώνουμε τη σωστή χρήση ή επιλογή της χαρακτηριστικής καμπύλης του μικροαυτόματου (Β,C,D κλπ) σε σχέση με το ελάχιστο ρεύμα βραχυκύκλωσης αυτού Ιsclimit.

Όσο πιο κοντά είναι ο μετασχηματιστής της ΔΕΗ στο κτίσμα τόσο μεγαλύτερη και η τιμή του αναμενόμενου ρεύματος βραχυκύκλωσης Ικ ή Ιsc

Σημαντική παρατήρηση: Η χρησιμοποίηση ρεύματος δοκιμής μικρότερο των 15mA, μπορεί σε ορισμένες ειδικές περιπτώσεις να οδηγήσει σε παραπλανητικές μετρήσεις ή μετρήσεις με πολύ μεγάλο σφάλμα τιμής για την σύνθετη αντίσταση του βρόχου σφάλματος.

Προκειμένου να αποκτήσουμε μια ενδεικτική τιμή αναφοράς της αντίστασης  ΖS, κρίνεται σκόπιμο να προηγείται μια μέτρηση της σύνθετης αντίστασης βρόχου σφάλματος στην είσοδο της τροφοδοσίας προς την εγκατάσταση και πριν την μεσολάβηση της διάταξης προστασίας διαφορικού ρεύματος, όπως φαίνεται και στο παρακάτω σχήμα.

Με τον τρόπο αυτό μπορεί αφενός να χρησιμοποιηθεί ρεύμα δοκιμής μεγαλύτερο των 15mA και αφετέρου προκύπτει ένα ασφαλές συμπέρασμα για την τιμή της σύνθετης αντίστασης του βρόχου σφάλματος ΖS που εμφανίζει η κεντρική γραμμή τροφοδοσίας της ηλεκτρικής εγκατάστασης.

Στη συνέχεια μπορούμε για τα επιμέρους κυκλώματα τροφοδοσίας των καταναλώσεων της ηλεκτρικής εγκατάστασης τα οποία προστατεύονται από Δ.Δ.Ρ. να χρησιμοποιήσουμε το ρεύμα δοκιμής των 15mA, καθώς έχοντας αποκτήσει από την προηγούμενη μέτρηση ένα μέτρο σύγκρισης, είμαστε σε θέση να απορρίψουμε μετρούμενες τιμές με μεγάλη απόκλιση οι οποίες οφείλονται σε πιθανά σφάλματα της μεθόδου.

Ο βρόχος σφάλματος σε συστήματα γειώσεων TT

Στο σύστημα γείωσης ΤΤ (άμεση γείωση) σε περίπτωση σφάλματος της μόνωσης μεταξύ μιας φάσης και του αγωγού προστασίας ή ενός εκτεθειμένου αγώγιμου μέρους, ο βρόχος σφάλματος εκτός από τους αγωγούς (ενεργοί αγωγοί και αγωγός προστασίας) περιλαμβάνει και ένα μέρος διαδρομής εντός γης.
Άρα ο βρόχος σφάλματος στην περίπτωση αυτή θα δημιουργηθεί μόνο αν υπάρχουν και από τα δύο μέρη γειώσεις ή ότι οι γειώσεις αυτές συνδέονται (η σύνδεση γίνεται μέσω του αγώγιμου δρόμου του χώματος όπου είναι τοποθετημένες).
Επειδή παρεμβάλλονται οι αντιστάσεις γείωσης το ρεύμα σφάλματος μεταξύ φάσης και εκτεθειμένων αγώγιμων μερών είναι μικρότερο από το ρεύμα ενός στερεού βραχυκυκλώματος (όπως συμβαίνει στο σύστημα γείωσης ΤΝ), αλλά μπορεί να έχει τέτοια τιμή, ώστε να είναι δυνατή η εμφάνιση επικίνδυνων τάσεων επαφής ( όπως π.χ όταν η γείωση γίνεται με σύνδεση προς ένα εκτεταμένο μεταλλικό δίκτυο ύδρευσης).

Θα πρέπει να ελέγχεται η αντίσταση του βρόχου σφάλματος για να διαπιστώνεται ότι εκπληρώνεται η απαίτηση αυτόματης διακοπής ώστε η τάση επαφής δεν θα ξεπεράσει τα 50V και θα διακοπεί σε 5sec

Οι διατάξεις προστασίας έναντι υπερεντάσεων δεν είναι κατάλληλες για την προστασία έναντι έμμεσης επαφής στο σύστημα γείωσης ΤΤ, παρά μόνο αν η αντίσταση του ηλεκτροδίου γείωσης είναι πολύ χαμηλή.

Ενδεικτικές τάξεις μεγέθους για την αντίσταση γείωσης και για διαφορετικές ονομαστικές τιμές ΙΔΝ της διάταξης προστασίας διαφορικού ρεύματος συνοψίζονται στον παρακάτω πίνακα:

Παραδείγματα συμπλήρωσης εντύπου πρωτοκόλλου

Μέτρηση βρόχου σφάλματος σε συστήματα γειώσεων ΤΝ-C-S (σημεία που πρέπει να προσεχθούν)

Αν υπάρχουν ηλεκτρικές καταναλώσεις σε λειτουργία στο προς μέτρηση κύκλωμα μπορούν να επηρεάσουν το αποτέλεσμα της μέτρησης.

Αν υπάρχουν ρεύματα διαρροής ή ξένες τάσεις στον αγωγό προστασίας επίσης μπορούν να επηρεάσουν το αποτέλεσμα της μέτρησης.

Αν υπάρχει εφεδρική τροφοδοσία στην εγκατάσταση (π.χ γεννήτρια) οι μετρήσεις βρόχου σφάλματος πρέπει να επαναληφθούν και με την εφεδρική τροφοδοσία σε λειτουργία.

Μέτρηση βρόχου σφάλματος σε συστήματα γειώσεων ΤΝ-C-S (αποτελέσματα μη αποδεκτά)

Αν τα αποτελέσματα μιας μέτρησης δεν καλύπτει το πρότυπο (μεγάλες τιμές) θα πρέπει να διερευνηθεί πρώτα αν πρόκειται για σφάλμα μέτρησης, για πρόβλημα της παροχής (π.χ ΔΕΗ) ή για σφάλμα της εγκατάστασης.
Για να εντοπιστεί αν πρόκειται για σφάλμα της παροχής (π.χ ΔΕΗ) ή για σφάλμα της εγκατάστασης θα πρέπει να γίνουν μετρήσεις πολύ κοντά στο σημείο της παροχής.
Αν διαπιστωθεί ότι και εκεί οι τιμές παραμένουν μεγάλες τότε πρόκειται για σφάλμα παροχής και πρέπει να ενημερωθεί ο αντίστοιχος φορέας για την αποκατάστασή του.

Ένα σφάλμα μέτρησης μπορεί να οφείλεται σε:
Κακές χαλαρές συνδέσεις
Μικρές διατομές αγωγών
Ελαττωματικά ηλεκτρολογικά υλικά

Αφού εντοπιστεί και αποκατασταθεί η αιτία της απόκλισης επαναλαμβάνουμε τη μέτρηση

Μετρήσεις βρόχου σφάλματος μεταξύ φάσεως-ουδετέρου ή μεταξύ φάσεως-φάσεως

Οι μετρήσεις αυτές δεν απαιτούνται από το πρότυπο ούτε από την Νομοθεσία. Είναι όμως χρήσιμες στην πράξη.
Σε σύστημα γείωσης ΤΝ-C-S συγκρίνοντας τις μετρήσεις βρόχου σφάλματος μεταξύ φάσεως-ουδετέρου και μεταξύ φάσεως-αγωγού προστασίας μπορεί να αξιολογηθεί η ποιότητα της ουδετέρωσης.

Ένα παράδειγμα στην πράξη: Σε μια κατοικία στη Κρήτη (σύστημα ΤΝ-C-S) η μέτρηση βρόχου σφάλματος στον πίνακα μεταξύ φάσεως-αγωγού προστασίας δίνει 24,5Ω.
Στο ίδιο σημείο η μέτρηση βρόγχου σφάλματος φάσεως-ουδετέρου δίνει 1,1Ω.

Σε άλλη γειτονική κατοικία τροφοδοτούμενη από τον ίδιο υποσταθμό η  μέτρηση βρόχου σφάλματος στον πίνακα μεταξύ φάσεως-αγωγού προστασίας δίνει 1,3Ω.
 Στο ίδιο σημείο η μέτρηση βρόχου σφάλματος φάσεως-ουδετέρου δίνει 1,2Ω.  

Συμπέρασμα: Η ουδετέρωση στην πρώτη πολυκατοικία είναι προβληματική. Αν δεν υπήρχε διάταξη διαφορικού ρεύματος η εγκατάσταση θα ήταν επικίνδυνη.
Επειδή η ουδετέρωση (σύνδεση ΡΕΝ-ΡΕ) γίνεται στον μετρητή, θα πρέπει να ζητηθεί και να γίνει εκεί επέμβαση του αρμόδιου φορέα του δικτύου διανομής (π.χ ΔΕΗ)

Επισημάνσεις: Σε αρχικούς ελέγχους που δεν έχει γίνει αρχική τροφοδοσία της εγκατάστασης αλλά και σε επανελέγχους όταν έχει γίνει διακοπή της παροχής, οι μετρήσεις του βρόχου σφάλματος δεν είναι εφικτές.
Σε αυτές τις περιπτώσεις προτείνεται να γίνονται οι μετρήσεις αυτές μετά την τροφοδοσία της εγκατάστασης και τα αποτελέσματα να τεκμηριώνονται σε ένα συμπληρωματικό πρωτόκολλο.

Αν στην εγκατάσταση υπάρχει εναλλακτική-εφεδρική τροφοδοσία (π.χ γεννήτρια) οι παραπάνω μετρήσεις θα πρέπει να επαναληφθούν και με αυτή και τα αποτελέσματα να τεκμηριωθούν στο πρωτόκολλο ελέγχου.

πηγή:Οι περισσότερες πληροφορίες είναι των Σαλευρή-Χατζησοφιανού (Νέα ΥΔΕ και πρωτόκολλα ελέγχου Ηλεκτρικών Εγκαταστάσεων)