Το πρότυπο που αντιστοιχεί στον ΕΛΟΤ HD384 για τα ευρωπαικά δεδομένα έχει αντικατασταθεί στο μεγαλύτερο μέρος του εδώ και πάνω από 10 χρόνια από τη σειρά εγγράφων HD60364 και βέβαια συνεχώς επικαιροποιείται.
Στις 22 Φεβρουαρίου 2007 ο ΕΛΟΤ ενσωμάτωσε στην Ελληνική τυποποίηση το έγγραφο εναρμόνισης HD60364 -6 <<Ηλεκτρικές εγκαταστάσεις χαμηλής τάσης-Μέρος 6:Έλεγχος προς επαλήθευση>> αναφέροντας στον Εθνικό του Πρόλογο
Στις 22 Φεβρουαρίου 2007 ο ΕΛΟΤ ενσωμάτωσε στην Ελληνική τυποποίηση το έγγραφο εναρμόνισης HD60364 -6 <<Ηλεκτρικές εγκαταστάσεις χαμηλής τάσης-Μέρος 6:Έλεγχος προς επαλήθευση>> αναφέροντας στον Εθνικό του Πρόλογο
Το σημαντικό σε αυτό το Πρότυπο είναι ότι προδιαγράφονται τρεις μέθοδοι μέτρησης αντίστασης γείωσης και συγκεκριμένα οι:
-Μέθοδος Β1: Μέτρηση της αντίστασης του ηλεκτροδίου γείωσης
-Μέθοδος Β2: Μέτρηση της σύνθετης αντίστασης βρόγχου σφάλματος
-Μέθοδος Β3: Μέτρηση της αντίστασης του βρόγχου γείωσης με σφιγκτήρες ρεύματος.
Σε αντίθεση με το πρότυπο ΕΛΟΤ ΗD384 το οποίο παρουσιάζει τη μέτρηση της αντίστασης γείωσης με τη μέθοδο των βοηθητικών ηλεκτροδίων (πασαλάκια) <<ως παράδειγμα>> (ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Π61-Γ σελίδα 124).
-Μέθοδος Β1: Μέτρηση της αντίστασης του ηλεκτροδίου γείωσης
-Μέθοδος Β2: Μέτρηση της σύνθετης αντίστασης βρόγχου σφάλματος
-Μέθοδος Β3: Μέτρηση της αντίστασης του βρόγχου γείωσης με σφιγκτήρες ρεύματος.
Σε αντίθεση με το πρότυπο ΕΛΟΤ ΗD384 το οποίο παρουσιάζει τη μέτρηση της αντίστασης γείωσης με τη μέθοδο των βοηθητικών ηλεκτροδίων (πασαλάκια) <<ως παράδειγμα>> (ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Π61-Γ σελίδα 124).
Στο παράδειγμα αυτό του ΕΛΟΤ ΗD384 έχουμε τα ερωτήματα:
1. Πρέπει ο γειωτής να απομονωθεί από την εγκατάσταση κατά τη μέτρηση αντίστασης γείωσης με βοηθητικό ηλεκτρόδιο?
2. Ποια μπορεί να είναι μια κατάλληλη απόσταση μεταξύ του γειωτή και του απομακρυσμένου βοηθητικού ηλεκτροδίου γείωσης για μια αρχική μέτρηση?
3. Ποια είναι η απόσταση μετακίνησης του βοηθητικού ηλεκτροδίου (1ο πασαλάκι) από την αρχική του θέση προς το γειωτή και προς το απομακρυσμένο βοηθητικό ηλεκτρόδιο (2ο πασαλάκι) ?
Την απάντηση μας τη δίνει επιστημονικά ή όχι:
1. Η βιβλιογραφία
2. Οι εταιρείες εμπορίας προιόντων γείωσης
3. Το χαλασμένο τηλέφωνο
4. <<Το είπε ο Πρόεδρος>> κ.λ.π
Ποτέ όμως κάποιο πρότυπο.
Οι ερωτήσεις αυτές παρέμειναν και μετά την παρουσίαση του ΕΛΟΤ HD60364-4 έκδοση 22/2/2007
1. Πρέπει ο γειωτής να απομονωθεί από την εγκατάσταση κατά τη μέτρηση αντίστασης γείωσης με βοηθητικό ηλεκτρόδιο?
2. Ποια μπορεί να είναι μια κατάλληλη απόσταση μεταξύ του γειωτή και του απομακρυσμένου βοηθητικού ηλεκτροδίου γείωσης για μια αρχική μέτρηση?
3. Ποια είναι η απόσταση μετακίνησης του βοηθητικού ηλεκτροδίου (1ο πασαλάκι) από την αρχική του θέση προς το γειωτή και προς το απομακρυσμένο βοηθητικό ηλεκτρόδιο (2ο πασαλάκι) ?
Την απάντηση μας τη δίνει επιστημονικά ή όχι:
1. Η βιβλιογραφία
2. Οι εταιρείες εμπορίας προιόντων γείωσης
3. Το χαλασμένο τηλέφωνο
4. <<Το είπε ο Πρόεδρος>> κ.λ.π
Ποτέ όμως κάποιο πρότυπο.
Οι ερωτήσεις αυτές παρέμειναν και μετά την παρουσίαση του ΕΛΟΤ HD60364-4 έκδοση 22/2/2007
Γενικά η μέτρηση της αντίστασης γείωσης απαιτείται από το πρότυπο ΕΛΟΤ HD384 στην παράγραφο 612.6.2, ιδιαίτερα για τις εγκαταστάσεις που τροφοδοτούνται με σύστημα σύνδεσης των γειώσεων ΤΤ.
Η ακρίβεια της μέτρησης αυτής εξαρτάται από ένα πλήθος παραγόντων που θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά τη μέτρηση, όπως είναι :
Η υγρασία του εδάφους, η οποία μεταβάλλεται κατά τη διάρκεια του έτους και επηρεάζει την ειδική αντίσταση του εδάφους.
Η ύπαρξη υπογείων μεταλλικών εγκαταστάσεων πλησίον της γείωσης ή των βοηθητικών ηλεκτροδίων, όπως είναι καλώδια, δίκτυα ύδρευσης, θεμελιώσεις, περιφράξεις.
Η σύνδεση με άλλες μεταλλικές εγκαταστάσεις.
Συνήθως οι μετρήσεις αντίστασης γείωσης αφορούν δύο είδη γειώσεων :
α) Τις σημειακές (όπως είναι ηλεκτρόδιο ράβδου / σταυρού, τρίγωνο, πλάκα γείωσης, γειωτής Ε, ταινία έως 10m μήκος).
β) Τις εκτεταμένες (όπως είναι θεμελιακή ή περιμετρική γείωση, πλέγμα γείωσης, κλπ.).
Η ακρίβεια της μέτρησης αυτής εξαρτάται από ένα πλήθος παραγόντων που θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά τη μέτρηση, όπως είναι :
Η υγρασία του εδάφους, η οποία μεταβάλλεται κατά τη διάρκεια του έτους και επηρεάζει την ειδική αντίσταση του εδάφους.
Η ύπαρξη υπογείων μεταλλικών εγκαταστάσεων πλησίον της γείωσης ή των βοηθητικών ηλεκτροδίων, όπως είναι καλώδια, δίκτυα ύδρευσης, θεμελιώσεις, περιφράξεις.
Η σύνδεση με άλλες μεταλλικές εγκαταστάσεις.
Συνήθως οι μετρήσεις αντίστασης γείωσης αφορούν δύο είδη γειώσεων :
α) Τις σημειακές (όπως είναι ηλεκτρόδιο ράβδου / σταυρού, τρίγωνο, πλάκα γείωσης, γειωτής Ε, ταινία έως 10m μήκος).
β) Τις εκτεταμένες (όπως είναι θεμελιακή ή περιμετρική γείωση, πλέγμα γείωσης, κλπ.).
α1. Μέθοδος μέτρησης σημειακής γείωσης που μας δίνει η ΕΛΕΜΚΟ στα τεχνικά εγχειρίδια των πολυοργάνων της.
Λαμβάνεται η πρώτη μέτρηση. Άλλες δύο μετρήσεις λαμβάνονται μετακινώντας πάντοτε επί της ίδια ευθείας ΕC1 τον πάσσαλο P1, κατά περίπου 5m από την αρχική του θέση, μία προς τη θέση της γείωσης Ε και μία προς τη θέση του πασσάλου C1.
Εάν οι τιμές των τριών μετρήσεων έχουν απόκλιση έως 5% η μία από την άλλη, τότε μπορεί να ληφθεί ως τιμή της γείωσης Ε, ο μέσος όρος των τιμών. Εάν το αποτέλεσμα των τριών μετρήσεων δεν βρίσκεται στο εύρος των ανοχών που έχουν τεθεί (διακύμανση 5%), οι μετρήσεις θα πρέπει να επαναληφθούν τοποθετώντας το βοηθητικό ηλεκτρόδιο C1 σε μεγαλύτερες αποστάσεις έως ότου οι μετρήσεις κυμανθούν στο εύρος αυτό.
Μία ακρίβεια της μέτρησης 5%, όπως αναφέρεται ανωτέρω, θεωρείται πολύ ικανοποιητική. Παρόλα αυτά δεν είναι λίγες οι φορές που προσεγγίσεις ±20%, ιδίως για μικρές τιμές αντίστασης γείωσης, γίνονται αποδεκτές.
Έστω 1η μέτρηση=2,7 Ω, 2η μέτρηση=2,73 Ω, 3η μέτρηση=2,6 Ω.Η τιμή της γείωσης θα είναι (2,7+2,73+2,6)/3=2,67Ω (ακρίβεια 5%) αποδεκτή
Έστω 1η μέτρηση=1,9 Ω, 2η μέτρηση=2,2 Ω, 3η μέτρηση=1,8 Ω.Η τιμή της γείωσης θα είναι (1,9+2,2+1,8)/3=1,97Ω (ακρίβεια 20%) αποδεκτή
α2. Μέτρηση της αντίστασης γείωσης σύμφωνα με τον HD60364-6 2η έκδοση
Όμως το πρότυπο IEC 60364-6, Εdition 2.0, 2016-04, το οποίο τον Ιούλιο του 2016 έγινε, μέσω της CENELEC, Ευρωπαικό ως HD60364-6 και ο ΕΛΟΤ το ενσωμάτωσε στην Ελληνική τυποποίηση την 1η Ιουλίου 2016 ως ΕΛΟΤ HD60364-6 2η έκδοση <<Ηλεκτρικές εγκαταστάσεις χαμηλής τάσης-Μέρος 6: Έλεγχος προς επαλήθευση>> (το οποίο δεν έχει μεταφρασθεί αλλά έχει ενσωματωθεί στην Ελληνική Τυποποίηση στην Αγγλική γλώσσα) απαντά στα παραπάνω ερωτήματα.
Όμως το πρότυπο IEC 60364-6, Εdition 2.0, 2016-04, το οποίο τον Ιούλιο του 2016 έγινε, μέσω της CENELEC, Ευρωπαικό ως HD60364-6 και ο ΕΛΟΤ το ενσωμάτωσε στην Ελληνική τυποποίηση την 1η Ιουλίου 2016 ως ΕΛΟΤ HD60364-6 2η έκδοση <<Ηλεκτρικές εγκαταστάσεις χαμηλής τάσης-Μέρος 6: Έλεγχος προς επαλήθευση>> (το οποίο δεν έχει μεταφρασθεί αλλά έχει ενσωματωθεί στην Ελληνική Τυποποίηση στην Αγγλική γλώσσα) απαντά στα παραπάνω ερωτήματα.
Ο ΕΛΟΤ στον Εθνικό πρόλογο του ΕΛΟΤ HD60364-6 2η έκδοση αναφέρει ότι:
Ο ΕΛΟΤ HD60364-6 2η έκδοση παρουσιάζει επίσης τις τρεις μεθόδους γείωσης που είχαμε γνωρίσει στον ΕΛΟΤ HD60364-4 (1η έκδοση ,22/2/2007) επικαιροποιημένες ως:
-Μέθοδος C1: Μέτρηση της αντίστασης του ηλεκτροδίου γείωσης χρησιμοποιώντας γειωσόμετρο
-Μέθοδος C2: Μέτρηση της σύνθετης αντίστασης βρόγχου με χρήση οργάνου
-Μέθοδος C3: Μέτρηση της αντίστασης του βρόγχου γείωσης με αμπεροτσιμπίδες
Εδώ θα παρουσιαστεί η μέθοδος C1 ( όπου την ευθύνη μετάφρασης αναλαμβάνει ο Αντώνιος Σαλευρής και παρουσιάστηκε στην εφημερίδα <<εγκαταστάτης>>)
-Μέθοδος C1: Μέτρηση της αντίστασης του ηλεκτροδίου γείωσης χρησιμοποιώντας γειωσόμετρο
-Μέθοδος C2: Μέτρηση της σύνθετης αντίστασης βρόγχου με χρήση οργάνου
-Μέθοδος C3: Μέτρηση της αντίστασης του βρόγχου γείωσης με αμπεροτσιμπίδες
Εδώ θα παρουσιαστεί η μέθοδος C1 ( όπου την ευθύνη μετάφρασης αναλαμβάνει ο Αντώνιος Σαλευρής και παρουσιάστηκε στην εφημερίδα <<εγκαταστάτης>>)
Η συνδεσμολογία που ακολουθείται παριστάνεται και πάλι η ίδια με τα προηγούμενα στο ακόλουθο σχήμα, όπου Ε το προς μέτρηση σύστημα γείωσης, ενώ με C1 και P1 συμβολίζονται οι πάσσαλοι μέτρησης.
Η διαφορά με την μέτρηση που μας έδωσε η ΕΛΕΜΚΟ είναι στις αποστάσεις των πασσάλων και στη δυνατότητα οι πάσσαλοι εκτός από τη γραμμική διάταξη να τοποθετηθούν σε τριγωνική διάταξη ανάλογα με τη διαθεσιμότητα του χώρου
Η διαφορά με την μέτρηση που μας έδωσε η ΕΛΕΜΚΟ είναι στις αποστάσεις των πασσάλων και στη δυνατότητα οι πάσσαλοι εκτός από τη γραμμική διάταξη να τοποθετηθούν σε τριγωνική διάταξη ανάλογα με τη διαθεσιμότητα του χώρου
Λαμβάνεται η πρώτη μέτρηση. Άλλες δύο μετρήσεις λαμβάνονται μετακινώντας πάντοτε επί της ίδια ευθείας ΕC1 τον πάσσαλο P1, κατά 10% της γραμμικής απόστασης των Ε και C1 (περίπου 4m) από την αρχική του θέση, μία προς τη θέση της γείωσης Ε και μία προς τη θέση του πασσάλου C1.
Εάν τα τρία αποτελέσματα συμφωνούν ουσιαστικά μεταξύ τους τότε μπορεί να ληφθεί ως τιμή της γείωσης Ε, ο μέσος όρος των τιμών. Εάν δεν συμβαίνει αυτό οι μετρήσεις θα πρέπει να επαναληφθούν τοποθετώντας το βοηθητικό ηλεκτρόδιο C1 σε μεγαλύτερες αποστάσεις έως ότου οι μετρήσεις συμφωνούν ουσιαστικά μεταξύ τους
Εάν τα τρία αποτελέσματα συμφωνούν ουσιαστικά μεταξύ τους τότε μπορεί να ληφθεί ως τιμή της γείωσης Ε, ο μέσος όρος των τιμών. Εάν δεν συμβαίνει αυτό οι μετρήσεις θα πρέπει να επαναληφθούν τοποθετώντας το βοηθητικό ηλεκτρόδιο C1 σε μεγαλύτερες αποστάσεις έως ότου οι μετρήσεις συμφωνούν ουσιαστικά μεταξύ τους
Τα πρότυπο ΕΛΟΤ HD60364-6 (2η έκδοση) απαντά στα παρακάτω ερωτήματα:
1. Πρέπει ο γειωτής να απομονωθεί από την εγκατάσταση κατά τη μέτρηση αντίστασης γείωσης με βοηθητικό ηλεκτρόδιο?
Απάντηση: ΝΑΙ
2. Ποια μπορεί να είναι μια κατάλληλη απόσταση μεταξύ του γειωτή και του απομακρυσμένου βοηθητικού ηλεκτροδίου γείωσης για μια αρχική μέτρηση?
Απάντηση: 40m
3. Ποια είναι η απόσταση μετακίνησης του βοηθητικού ηλεκτροδίου (1ο πασαλάκι) από την αρχική του θέση προς το γειωτή και προς το απομακρυσμένο βοηθητικό ηλεκτρόδιο (2ο πασαλάκι) ?
Απάντηση: 4m
1. Πρέπει ο γειωτής να απομονωθεί από την εγκατάσταση κατά τη μέτρηση αντίστασης γείωσης με βοηθητικό ηλεκτρόδιο?
Απάντηση: ΝΑΙ
2. Ποια μπορεί να είναι μια κατάλληλη απόσταση μεταξύ του γειωτή και του απομακρυσμένου βοηθητικού ηλεκτροδίου γείωσης για μια αρχική μέτρηση?
Απάντηση: 40m
3. Ποια είναι η απόσταση μετακίνησης του βοηθητικού ηλεκτροδίου (1ο πασαλάκι) από την αρχική του θέση προς το γειωτή και προς το απομακρυσμένο βοηθητικό ηλεκτρόδιο (2ο πασαλάκι) ?
Απάντηση: 4m
Για να πραγματοποιηθεί η αποσύνδεση του αγωγού γείωσης από την εγκατάσταση ώστε να είναι εφικτή και αξιοποιήσιμη η μέτρηση αντίστασης γείωσης πρέπει:
Να έχει εξασφαλιστεί ότι η εγκατάσταση είναι τελείως απομονωμένη από οποιαδήποτε πηγή ενέργειας (π.χ ΔΕΗ, ηλεκτροπαραγωγό ζεύγος, UPS, κλπ)
Να έχουν ενημερωθεί οι καταναλωτές ότι δεν πρέπει να έρθουν σε επαφή με εκτεθειμένα αγώγιμα μέρη της εγκατάστασης ή ξένα αγώγιμα στοιχεία καθώς υπάρχει μεγάλος κίνδυνος κατά την διάρκεια της αποσύνδεσης οι αγωγοί γείωσης και προστασίας να βρεθούν υπό τάση κυρίως σε σύστημα γείωσης ΤΝ, που θα παραμείνουν αγείωτα
Να έχει εξασφαλιστεί ότι η εγκατάσταση είναι τελείως απομονωμένη από οποιαδήποτε πηγή ενέργειας (π.χ ΔΕΗ, ηλεκτροπαραγωγό ζεύγος, UPS, κλπ)
Να έχουν ενημερωθεί οι καταναλωτές ότι δεν πρέπει να έρθουν σε επαφή με εκτεθειμένα αγώγιμα μέρη της εγκατάστασης ή ξένα αγώγιμα στοιχεία καθώς υπάρχει μεγάλος κίνδυνος κατά την διάρκεια της αποσύνδεσης οι αγωγοί γείωσης και προστασίας να βρεθούν υπό τάση κυρίως σε σύστημα γείωσης ΤΝ, που θα παραμείνουν αγείωτα
Στη συνέχεια η ΕΛΕΜΚΟ μας δίνει και τη μέθοδο μέτρησης εκτεταμένης γείωσης που παρουσιάζει κάποιες διαφορές με τη μέθοδο μέτρησης σημειακής γείωσης.
Στο άρθρο του κυρίου Αντώνη Σαλευρή δεν γίνεται αναφορά στο αν υπάρχει διαφορά στη μέτρηση της σημειακής και της εκτεταμένης γείωσης
Στο άρθρο του κυρίου Αντώνη Σαλευρή δεν γίνεται αναφορά στο αν υπάρχει διαφορά στη μέτρηση της σημειακής και της εκτεταμένης γείωσης
1β. Μέθοδος μέτρησης εκτεταμένης γείωσης σύμφωνα με την ΕΛΕΜΚΟ
Η μέθοδος μέτρησης μίας εκτεταμένης γείωσης είναι ίδια με εκείνη που περιγράφεται για τη μέτρηση μίας σημειακής γείωσης, με κάποιες διαφορές ως προς τη διάταξη των πασσάλων μέτρησης και του πλήθους των μετρήσεων.
Στις εκτεταμένες γειώσεις η απόσταση ΕC1 πρέπει να είναι μερικές εκατοντάδες μέτρα και οι μετρήσεις να γίνονται από το 80% της ΕC1 έως 20% της ΕC1 με βήμα 1/25 της ΕC1 περίπου.
Στη πράξη έχει διαπιστωθεί ότι παίρνοντας σαν απόσταση ΕC1 περίπου το πενταπλάσιο μήκος της διαγωνίου του σχηματιζόμενου νοητού πολυγώνου που δημιουργεί ο εκτεταμένος γειωτής, είναι αρκετή ώστε να είναι επιτυχής η τιμή της αντίστασης του γειωτή που μετρήσαμε.
Οι τιμές των μετρήσεων μπορούν να παρασταθούν με μια καμπύλη, όπως φαίνεται στο ακόλουθο σχήμα. Παρατηρώντας την καμπύλη βλέπουμε ότι αποτελείται από 3 τμήματα:
Στο πρώτο τμήμα οι τιμές αυξάνονται με μεγάλο ρυθμό (π.χ 10Ω, 25Ω, 35Ω, 40Ω)
Στο δεύτερο τμήμα οι τιμές είναι σχεδόν σταθερές (τιμές σε γραμοσκίαση 40Ω, 43Ω, 48Ω, 50Ω)
Στο τρίτο τμήμα οι τιμές αυξάνονται ξανά με μεγάλο ρυθμό (60Ω, 70Ω, 100Ω, 110Ω, 145Ω).
Η τιμή της αντίστασης γείωσης προκύπτει από το μέσο όρο των τιμών όπου δεν παρουσιάζει μεγάλες διακυμάνσεις, δηλαδή του δεύτερου μέρους (40Ω, 43Ω, 48Ω, 50Ω =45Ω
Η μέθοδος μέτρησης μίας εκτεταμένης γείωσης είναι ίδια με εκείνη που περιγράφεται για τη μέτρηση μίας σημειακής γείωσης, με κάποιες διαφορές ως προς τη διάταξη των πασσάλων μέτρησης και του πλήθους των μετρήσεων.
Στις εκτεταμένες γειώσεις η απόσταση ΕC1 πρέπει να είναι μερικές εκατοντάδες μέτρα και οι μετρήσεις να γίνονται από το 80% της ΕC1 έως 20% της ΕC1 με βήμα 1/25 της ΕC1 περίπου.
Στη πράξη έχει διαπιστωθεί ότι παίρνοντας σαν απόσταση ΕC1 περίπου το πενταπλάσιο μήκος της διαγωνίου του σχηματιζόμενου νοητού πολυγώνου που δημιουργεί ο εκτεταμένος γειωτής, είναι αρκετή ώστε να είναι επιτυχής η τιμή της αντίστασης του γειωτή που μετρήσαμε.
Οι τιμές των μετρήσεων μπορούν να παρασταθούν με μια καμπύλη, όπως φαίνεται στο ακόλουθο σχήμα. Παρατηρώντας την καμπύλη βλέπουμε ότι αποτελείται από 3 τμήματα:
Στο πρώτο τμήμα οι τιμές αυξάνονται με μεγάλο ρυθμό (π.χ 10Ω, 25Ω, 35Ω, 40Ω)
Στο δεύτερο τμήμα οι τιμές είναι σχεδόν σταθερές (τιμές σε γραμοσκίαση 40Ω, 43Ω, 48Ω, 50Ω)
Στο τρίτο τμήμα οι τιμές αυξάνονται ξανά με μεγάλο ρυθμό (60Ω, 70Ω, 100Ω, 110Ω, 145Ω).
Η τιμή της αντίστασης γείωσης προκύπτει από το μέσο όρο των τιμών όπου δεν παρουσιάζει μεγάλες διακυμάνσεις, δηλαδή του δεύτερου μέρους (40Ω, 43Ω, 48Ω, 50Ω =45Ω
Στη περίπτωση που δεν μπορούμε να κάνουμε μετρήσεις σε τόσο μεγάλη απόσταση λόγω χώρου εργαζόμαστε ως εξής:
Ξεκινώντας από μια απόσταση ΕC1 π.χ 60m, 40m κλπ, δημιουργώντας κάθε φορά αντίστοιχες καμπύλες του επισυναπτομένου σχήματος. Παίρνουμε το 62% της τιμής της αντίστασης για κάθε μια από τις αποστάσεις ΕC1 και δημιουργούμαι μια καμπύλη που προκύπτει από την ένωση αυτών των σημείων στα άκρα της οποίας κυμαίνεται η τιμή της αντίστασης του εκτεταμένου γειωτή.
Σημείωση: Προσέχουμε να έχουμε καρφώσει τα ηλεκτρόδια μέτρησης σε υγρό έδαφος. Στη περίπτωση που δεν υπάρχει υγρό μέρος στην περιοχή που κάνουμε τη μέτρηση, όπως σε ξερό ή βραχώδες ή αμμουδερό έδαφος, ρίχνουμε αρκετό νερό στο σημείο που θα καρφώσουμε τα ηλεκτρόδια μέτρησης. Όπου δεν είναι δυνατή η έμπηξη των ηλεκτροδίων μέτρησης , όπως π.χ σε σκληρή επιφάνεια, τις σκεπάζουμε με ένα ύφασμα το οποίο έχουμε περιχύσει με νερό (κατά προτίμηση αλμυρό)
Ξεκινώντας από μια απόσταση ΕC1 π.χ 60m, 40m κλπ, δημιουργώντας κάθε φορά αντίστοιχες καμπύλες του επισυναπτομένου σχήματος. Παίρνουμε το 62% της τιμής της αντίστασης για κάθε μια από τις αποστάσεις ΕC1 και δημιουργούμαι μια καμπύλη που προκύπτει από την ένωση αυτών των σημείων στα άκρα της οποίας κυμαίνεται η τιμή της αντίστασης του εκτεταμένου γειωτή.
Σημείωση: Προσέχουμε να έχουμε καρφώσει τα ηλεκτρόδια μέτρησης σε υγρό έδαφος. Στη περίπτωση που δεν υπάρχει υγρό μέρος στην περιοχή που κάνουμε τη μέτρηση, όπως σε ξερό ή βραχώδες ή αμμουδερό έδαφος, ρίχνουμε αρκετό νερό στο σημείο που θα καρφώσουμε τα ηλεκτρόδια μέτρησης. Όπου δεν είναι δυνατή η έμπηξη των ηλεκτροδίων μέτρησης , όπως π.χ σε σκληρή επιφάνεια, τις σκεπάζουμε με ένα ύφασμα το οποίο έχουμε περιχύσει με νερό (κατά προτίμηση αλμυρό)
Προειδοποίηση : Η ακρίβεια μέτρησης της γείωσης εξαρτάται από ένα πλήθος παραγόντων που θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά τη μέτρηση, όπως είναι : η υγρασία του εδάφους (η οποία μεταβάλλεται κατά τη διάρκεια του έτους και επηρεάζει την ειδική αντίσταση του εδάφους), η ύπαρξη υπόγειων μεταλλικών εγκαταστάσεων πλησίον της γείωσης ή των θέσεων τοποθέτησης των βοηθητικών ηλεκτροδίων (όπως είναι καλώδια, δίκτυα ύδρευσης, θεμελιώσεις, περιφράξεις), η σύνδεσή της με άλλες μεταλλικές εγκαταστάσεις, καθοδικά ρεύματα που διαρρέουν τη γη, η σύσταση του εδάφους στις θέσεις των βοηθητικών ηλεκτροδίων κλπ.
Οι κατασκευαστές οργάνων μέτρησης συνιστούν τη χρήση φυσικών στοιχείων (π.χ. ηλεκτρόδιο γείωσης ουδετέρου Μ/Σ, θαμμένους σωλήνες κτλ) ως βοηθητικών ηλεκτροδίων διευκολύνοντας τον ελεγκτή ώστε να μη χρειαστεί να καρφώσει δικά του βοηθητικά ηλεκτρόδια. Σε τέτοιες περιπτώσεις, όμως, δεν είναι γνωστό το σημείο που είναι εγκατεστημένα τα φυσικά αυτά στοιχεία, και μπορεί να είναι πολύ κοντά στο ηλεκτρόδιο γείωσης που θέλει να μετρήσει ο ελεγκτής. Στην περίπτωση αυτή η μέτρηση μπορεί να είναι εντελώς λανθασμένη και παραπλανητική. Ο μόνος αξιόπιστος τρόπος μέτρησης της αντίστασης γείωσης είναι με ανεξάρτητα βοηθητικά ηλεκτρόδια, όπως άλλωστε περιγράφεται και στο παράρτημα Π.61-Γ του ΕΛΟΤ HD 384.
Οι κατασκευαστές οργάνων μέτρησης συνιστούν τη χρήση φυσικών στοιχείων (π.χ. ηλεκτρόδιο γείωσης ουδετέρου Μ/Σ, θαμμένους σωλήνες κτλ) ως βοηθητικών ηλεκτροδίων διευκολύνοντας τον ελεγκτή ώστε να μη χρειαστεί να καρφώσει δικά του βοηθητικά ηλεκτρόδια. Σε τέτοιες περιπτώσεις, όμως, δεν είναι γνωστό το σημείο που είναι εγκατεστημένα τα φυσικά αυτά στοιχεία, και μπορεί να είναι πολύ κοντά στο ηλεκτρόδιο γείωσης που θέλει να μετρήσει ο ελεγκτής. Στην περίπτωση αυτή η μέτρηση μπορεί να είναι εντελώς λανθασμένη και παραπλανητική. Ο μόνος αξιόπιστος τρόπος μέτρησης της αντίστασης γείωσης είναι με ανεξάρτητα βοηθητικά ηλεκτρόδια, όπως άλλωστε περιγράφεται και στο παράρτημα Π.61-Γ του ΕΛΟΤ HD 384.
ΠΡΟΣΟΧΗ : Υπάρχουν σε πολλά όργανα (όπως στο Macrotest και το Eurotest) μια εναλλακτική μέθοδος μέτρησης αντίστασης της εγκατάστασης (η οποία δεν είναι αποδεκτή από κανένα πρότυπο) επάνω στη πρίζα του κυκλώματος.
Η μέθοδος αυτή δίνει τη δυνατότητα όταν δυσκολευόμαστε στην ανίχνευση του συστήματος του γειωτή της εγκατάστασης να πάρει μια ενδεικτική τιμή ώστε να διαπιστώσει ότι τουλάχιστον η εγκατάσταση βλέπει γείωση.
Επειδή η μέτρηση αυτή γίνεται επί της πρίζας (σε οποιαδήποτε πρίζα οποιουδήποτε κυκλώματος της εγκατάστασης), συνδέοντας τους ακροδέκτες του οργάνου μεταξύ γείωσης προστασίας ΡΕ και ουδετέρου (ο ουδέτερος χρησιμοποιείται ως βοηθητικό ηλεκτρόδιο) μετέχει η αντίσταση των αγωγών, άρα η τιμή της αντίστασης γείωσης που βλέπουμε στο όργανο είναι μεγαλύτερη της πραγματικής
Η μέθοδος αυτή δίνει τη δυνατότητα όταν δυσκολευόμαστε στην ανίχνευση του συστήματος του γειωτή της εγκατάστασης να πάρει μια ενδεικτική τιμή ώστε να διαπιστώσει ότι τουλάχιστον η εγκατάσταση βλέπει γείωση.
Επειδή η μέτρηση αυτή γίνεται επί της πρίζας (σε οποιαδήποτε πρίζα οποιουδήποτε κυκλώματος της εγκατάστασης), συνδέοντας τους ακροδέκτες του οργάνου μεταξύ γείωσης προστασίας ΡΕ και ουδετέρου (ο ουδέτερος χρησιμοποιείται ως βοηθητικό ηλεκτρόδιο) μετέχει η αντίσταση των αγωγών, άρα η τιμή της αντίστασης γείωσης που βλέπουμε στο όργανο είναι μεγαλύτερη της πραγματικής
Επισήμανση :
Σε περιπτώσεις επανελέγχων ή και αρχικών ελέγχων οπου είναι αναγκαία η μέτρηση της αντίστασης της γείωσης (π.χ. εγκαταστάσεις με σύστημα σύνδεσης των γειώσεων ΤΤ) και δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις που αναφέρθηκαν ώστε να προκύψει αξιόπιστο και αξιοποιήσιμο αποτέλεσμα μέτρησης της γείωσης, το πρότυπο ΕΛΟΤ HD 384 δέχεται την αντίσταση του βρόγχου σφάλματος. Αυτό αναφέρεται στην σημείωση 2 της παραγράφου 612.6.2. 3.
Πρωτόκολλο μετρήσεων και ελέγχων
Όπως έχει αναφερθεί και στην αρχή του άρθρου, τα αποτελέσματα των μετρήσεων και των ελέγχων κατά τη διεξαγωγή ενός επανελέγχου, όπως και κάθε αρχικού ελέγχου, θα πρέπει να τεκμηριώνονται σε ένα πρωτόκολλο, όπως προβλέπεται από το Πρότυπο ΕΛΟΤ HD 384 και τη Νομοθεσία, ώστε να υπάρχει μια γραπτή τεκμηρίωση ότι η ηλεκτρική εγκατάσταση είναι πραγματικά ασφαλής. Το πρωτόκολλο μετρήσεων αποτελεί μέρος του πρωτόκολλου ελέγχου που ορίζει το πρότυπο.
Σε περιπτώσεις επανελέγχων ή και αρχικών ελέγχων οπου είναι αναγκαία η μέτρηση της αντίστασης της γείωσης (π.χ. εγκαταστάσεις με σύστημα σύνδεσης των γειώσεων ΤΤ) και δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις που αναφέρθηκαν ώστε να προκύψει αξιόπιστο και αξιοποιήσιμο αποτέλεσμα μέτρησης της γείωσης, το πρότυπο ΕΛΟΤ HD 384 δέχεται την αντίσταση του βρόγχου σφάλματος. Αυτό αναφέρεται στην σημείωση 2 της παραγράφου 612.6.2. 3.
Πρωτόκολλο μετρήσεων και ελέγχων
Όπως έχει αναφερθεί και στην αρχή του άρθρου, τα αποτελέσματα των μετρήσεων και των ελέγχων κατά τη διεξαγωγή ενός επανελέγχου, όπως και κάθε αρχικού ελέγχου, θα πρέπει να τεκμηριώνονται σε ένα πρωτόκολλο, όπως προβλέπεται από το Πρότυπο ΕΛΟΤ HD 384 και τη Νομοθεσία, ώστε να υπάρχει μια γραπτή τεκμηρίωση ότι η ηλεκτρική εγκατάσταση είναι πραγματικά ασφαλής. Το πρωτόκολλο μετρήσεων αποτελεί μέρος του πρωτόκολλου ελέγχου που ορίζει το πρότυπο.
πηγές: Άρθρο του Αντώνιου Σαλευρή στην εφημερίδα εγκαταστάτης και http://www.elemko.gr/
