Στατικός ηλεκτρισμός-Πώς κινδυνεύετε από φωτιά κατά τον ανεφοδιασμό του αυτοκίνητου σας;

 Τι μας δείχνει η παραπάνω εικόνα; Έναν ηλεκτρικό σπινθήρα στατικού ηλεκτρισμού, από το δάκτυλό μας στο χερούλι της πόρτας.

Πολλές φορές έχουμε αντιληφθεί τον σπινθήρα αυτό ως τίναγμα, όταν πλησιάζουμε στην πόρτα ενός αυτοκινήτου ή ενός πόμολου πόρτας, ή ως ήχο όταν βγάζουμε ένα μάλλινο πουλόβερ. Σε ξηρές μέρες παρατηρούμε ορισμένες φορές, όταν χτενιζόμαστε, ότι οι τρίχες από τα μαλλιά μας σηκώνονται και κολλάνε στην χτένα. Με την χτένα αυτή πολλές φορές μπορεί να σηκώσουμε και κομμάτια από χαρτιά.

Τι είναι Στατικός Ηλεκτρισμός

Στατικός ηλεκτρισμός δημιουργείται κάθε φορά που δύο ανομοιογενή υλικά έρχονται σε επαφή και στη συνέχεια διαχωρίζονται. Λόγω της μεταξύ τους τριβής ηλεκτρόνια μεταπηδούν από το ένα υλικό στο άλλο, με αποτέλεσμα το υλικό που χάνει ηλεκτρόνια να φορτίζεται θετικά ενώ το άλλο να φορτίζεται αρνητικά. Έτσι δημιουργούνται θετικά και αρνητικά φορτία, παρόλο που το συνολικό φορτίο δεν αλλάζει.
Τα φορτία μετακινούνται μέσα στο υλικό που βρίσκονται, εφόσον το υλικό είναι καλός αγωγός του ηλεκτρισμού. Αν όμως το υλικό είναι κακός αγωγός του ηλεκτρισμού, τότε τα φορτία παραμένουν στο υλικό για μεγάλο χρονικό διάστημα ως στατικός ηλεκτρισμός.

Τα συσσωρευμένα φορτία έχουν την τάση να ξαναενωθούν και εάν είναι πολύ ισχυρά δημιουργούν ηλεκτροστατικό σπινθήρα υπερπηδώντας τον αέρα που χωρίζει τα δύο σώματα.
Τα πετρελαιοειδή γενικά έχουν χαμηλή αγωγιμότητα και συσσωρεύουν εύκολα στατικά φορτία και για αυτό υπάρχει πάντα ο κίνδυνος ανάφλεξης από στατικό ηλεκτρισμό.

Στατικός Ηλεκτρισμός στα Καύσιμα

Ο στατικός ηλεκτρισμός παράγεται λόγω της ροής των προϊόντων πετρελαίου μέσα στις σωληνώσεις και τον υπόλοιπο εξοπλισμό. Λόγω της συνεχής επαφής του προϊόντος με τα τοιχώματα του αγωγού το καύσιμο φορτίζεται θετικά, ενώ ο αγωγός φορτίζεται αρνητικά, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα.

Πώς κινδυνεύετε από φωτιά κατά τον ανεφοδιασμό του αυτοκίνητου σας;

Συχνά συμβαίνουν αναφλέξεις κατά τον ανεφοδιασμό του αυτοκινήτου  με βενζίνη λόγω του στατικού ηλεκτρισμού.  Αυτά τα περιστατικά συμβαίνουν ακόμη πιο συχνά κάτω από τις εξής συνθήκες :

α.  Ο οδηγός εφοδιάζεται με self-service.  Hδη σε πολλά πρατήρια βενζίνης υπάρχουν εγκατεστημένοι Αυτόματοι Πωλητές και οι οδηγοί αυτό-εφοδιάζονται.

β.   Στο σώμα του οδηγού αναπτύσσεται στατικός ηλεκτρισμός γεγονός που συμβαίνει περισσότερο κατά τονχειμώνα, oπως θα εξηγήσουμε παρακάτω.

Πως προκαλείται η ανάφλεξη

Για να προκληθεί φωτιά, πρέπει να συνυπάρξουν τρία πράγματα συγχρόνως (το Τρίγωνο της Φωτιάς) :

1. Καύσιμη υλη, που στην προκείμενη περίπτωση είναι οι ατμοί βενζίνης που εξέρχονται από το ρεζερβουάρ του αυτοκινήτου μας (Δυστυχώς η Ελλάδα είναι η μόνη σχεδόν χώρα σε όλη την Ευρώπη που δεν εφάρμοσε την Ευρωπαϊκή οδηγία για «ανάκτηση ατμών – stage II» που προβλέπει ειδικές αντλίες και μάνικες ώστε οι παραγόμενοι ατμοί να επιστρέφουν μέσω της μάνικας και της αντλίας στην δεξαμενή και όχι στο περιβάλλον)

2. Οξυγόνο, που υπάρχει πάντα στον αέρα

3. Σπινθήρας, που μπορεί να δημιουργηθεί από τσιγάρο, τριβή μεταλλικών αντικειμένων μεταξύ τους(προσοχή στο δακτυλίδι, ρολόι, κινητό που μπορεί να έρθει σε τριβή με το ρεζερβουάρ η με την πιστόλα), η από στατικό ηλεκτρισμό

Κατά τον ανεφοδιασμό του αυτοκινήτου μας, στον χώρο κοντά στο ρεζερβουάρ υπάρχουν πάντα οι πρώτες δυο συνθήκες και μόλις υπάρξει και η τρίτη, προκαλείται φωτιά !

Πως δημιουργείται ο στατικός ηλεκτρισμός ?

Ο οδηγός, όταν το αυτοκίνητο κινείται,  φορτίζεται με τον στατικό ηλεκτρισμό που συσσωρεύει το αυτοκίνητο η συσσωρεύει το σώμα του αν στο κάθισμα υπάρχει νάϋλον κάλυμμα και τα ρούχα του είναι συνθετικά. 

Κατεβαίνοντας από το αυτοκίνητο, το φορτίο στατικού ηλεκτρισμού που φέρει ο οδηγός εκφορτώνεται μέσα από τα υποδήματα του στο έδαφος. Αν δεν φορά κατάλληλα παπούτσια αλλά φορά αθλητικά, λαστιχένια η από καουτσούκ, με συνθετική σόλα τότε η εκφόρτωση γίνεται μόλις ακουμπήσει με το χέρι του κάποιο μεταλλικό αντικείμενο.  

Όταν πρωτοπιάνουμε το καπάκι του ρεζερβουάρ για να το ανοίξουμε η την πιστόλα για να την βγάλουμε από την αντλία, τότε αισθανόμαστε την διαπήδηση στατικού ηλεκτρισμού από το χέρι μας στο μεταλλικό αντικείμενο, το γνωστό «τσακ».
Γιατί όμως δεν έχουμε ανάφλεξη τότε?  Διότι απλά δεν υπάρχουν οι ατμοί βενζίνης !

Έτσι λοιπόν πληκτρολογούμε στον αυτόματο πωλητή τα στοιχεία μας και την ποσότητα που θέλουμε,  βάζουμε την πιστόλα στο ρεζερβουάρ και ξεκινάει ο εφοδιασμός. Όταν όμως έχουμε χειμώνα και βρέχει, κάνει κρύο η φυσάει, τότε  μπαίνουμε στο αυτοκίνητο για να προστατευτούμε.

Εκείνη την στιγμή ξαναφορτιζόμαστε με στατικό ηλεκτρισμό, ιδίως αν στο κάθισμα έχουμε νάυλον κάλυμμα. Όταν τελειώσει ο εφοδιασμός, βγαίνουμε από το αυτοκίνητο και πιάνουμε την πιστόλα για να την βγάλουμε από το ρεζερβουάρ. Εκείνη ακριβώς την στιγμή παραμονεύει ο εχθρός !Τότε συνυπάρχουν και οι τρεις προϋποθέσεις για την ανάφλεξη : Οξυγόνο, Ατμοί βενζίνης που εξήλθαν από το ρεζερβουάρ και Σπινθήρας.  Δείτε στο video τι μπορεί αν γίνει!

Τι πρέπει να κάνουμε για να αποφύγουμε το «τσακ» του στατικού ηλεκτρισμού;

1.      Στην θέση του οδηγού δεν βάζουμε καλύμματα από νάυλον

2.     Αποφεύγουμε παπούτσια από καουτσούκ,  λάστιχο, συνθετική σόλα

3.     Βγάζουμε τα γάντια αν φοράμε

4.   Πριν πιάσουμε την πιστόλα για να την βγάλουμε από την αντλία, πιάνουμε πρώτα κάποια μεταλλική επιφάνεια (στον Αυτόματο Πωλητή, στην Αντλία, στην Κολώνα του στεγάστρου, για να εκφορτώσουμε τον στατικό ηλεκτρισμό

5.     Δεν μπαίνουμε στο αυτοκίνητο κατά την διάρκεια του ανεφοδιασμού.

6.    Αν μπούμε, πρέπει όταν βγούμε να ξαναπιάσουμε μεταλλική επιφάνεια στο αυτοκίνητο μας η στην αντλία, ώστε να εκφορτίσουμε ξανά τον στατικό ηλεκτρισμό, πριν πιάσουμε την πιστόλα για να την αφαιρέσουμε από το ρεζερβουάρ.

7.     Δεν αφήνουμε τους συνεπιβάτες μας να βοηθήσουν στην διαδικασία ανεφοδιασμού, έκτος και αν είναι ενήμεροι για τα παραπάνω.

Τι κάνουμε αν συμβεί η ανάφλεξη;

Αν δεν τηρήσουμε τα παραπάνω και τελικά συμβεί ανάφλεξη, πάλι έχουμε μεγάλη δυνατότητα να σβήσουμε την φωτιά, αρκεί να εφαρμόσουμε επιμελώς τα παρακάτω:

1. Κρατάμε την ψυχραιμία μας

2. ΔΕΝ βγάζουμε την πιστόλα από το ρεζερβουάρ !!! (παρόλο που η κίνηση να την βγάλουμε μας έρχεται αυθόρμητα !!) Αν βγάλουμε την πιστόλα, κινδυνεύουμε να πάρουμε φωτιά εμείς, να περιλούσουμε με βενζίνη τα ρούχα μας και το αυτοκίνητο, η επάνω στην ταραχή μας να πετάξουμε την πιστόλα με την μανικά στο έδαφος και τότε, με την εκροή της βενζίνης με πίεση,  να γίνει το αυτοκίνητο μας, γειτονικά αυτοκίνητα αλλά και επιβάτες, αλλά και οι αντλίες  και όλο το πρατήριο παρανάλωμα του πυρός !!!!
Αν αφήσουμε την πιστόλα στο ρεζερβουάρ, η φλόγα θα είναι μικρή και θα περιορίζεται μόνο γύρω από το στόμιο του ρεζερβουάρ, και θα σβήσει μονή της σε λίγα δευτερόλεπτα !

3. Πηγαίνουμε στην αντλία και κλείνουμε τον διακόπτη της παροχής (είναι ο μοχλός εκεί που μπαίνει η πιστόλα). Αυτόματα σταματήσει η έξοδος ατμών και η φωτιά σβήνει.

4. Αν κάτι δεν κάναμε σωστά από τα παραπάνω, και η φωτιά συνεχίζεται, ψάχνουμε τον πυροσβεστήρα που πρέπει να υπάρχει στην νησίδα, η τον κάδο με την άμμο, και ρίχνουμε επάνω στην φωτιά, η όπου έχει χυθεί βενζίνη. Αν έχουμε μια πετσέτα, ακόμη καλύτερα να είναι βρεγμένη, την βάζουμε πάνω στην ρίζα της φωτιάς ώστε να απομονώσουμε τον ένα παράγοντα της φωτιάς : το οξυγόνο

Ο κίνδυνος ανάφλεξης κατά τον ανεφοδιασμό είναι ιδιαίτερα αυξημένος τώρα τον χειμώνα και ιδίως όταν αυτοανεφοδιάζεστε. Εφαρμόζοντας τα παραπάνω είστε κυρίαρχος του κίνδυνου.

πηγές: armyaviation.wordpress.com και agorathermansis.gr