Κατασκευή
Οι διακόπτες διαρροής θα πρέπει να μπορούν να
τοποθετηθούν σε ράγα DIN (35 mm), σύμφωνα με το πρότυπο ΕΝ 60715. Ο μηχανισμός
λειτουργίας θα πρέπει να είναι στεγανά σφραγισμένος από τον κατασκευαστή για
την αποφυγή πρόσβασης στο μηχανισμό απόζευξης. Το περίβλημα θα πρέπει να είναι
από μονωτικό υλικό σχεδιασμένο να αντέχει σε σκληρή χρήση, χωρίς το ενδεχόμενο τμηματικής ή μόνιμης παραμόρφωσης. Οι ακροδέκτες και τα εκτεθειμένα γυμνά
μέρη θα πρέπει να προστατεύονται για περίπτωση ακούσιας επαφής και να έχουν
βαθμό προστασίας IP20.
Ακροδέκτες
Οι διακόπτες διαρροής θα πρέπει να είναι κατάλληλοι για
τροφοδοσία τόσο από την πλευρά της παροχής, όσο και από την πλευρά του φορτίου,
χωρίς να υπάρχει επίδραση στην απόδοσή τους
όσον αφορά την ικανότητα αντοχής σε βραχυκύκλωμα. Οι ακροδέκτες των
καλωδίων θα πρέπει να είναι διπλού θαλάμου ασφαλείας με κίνηση της βίδας
σύσφιξης εντός κυλίνδρου για ταυτόχρονη σύσφιξη καλωδίων και μπαρών γεφύρωσης
και στους δύο θαλάμους. Θα πρέπει να μπορούν να δεχθούν πολύκλωνο καλώδιο
διατομής 25 mm².
Ενδείξεις
Οι διακόπτες διαρροής θα πρέπει να έχουν ανεξίτηλα,
εκτυπωμένες με λέιζερ, όλες τις σημάνσεις και τα τεχνικά χαρακτηριστικά στην
μπροστινή τους πλευρά. Η ένδειξη του ονομαστικού ρεύματος και των υπόλοιπων
ηλεκτρικών χαρακτηριστικών (αριθμός πόλων, ευαισθησία IΔΝ, κ.α.), καθώς και το
πλήκτρο δοκιμής test θα πρέπει να είναι ευδιάκριτα, ώστε να μην απαιτείται η
μετακίνηση του διακόπτη από την θέση του όταν είναι τοποθετημένος. Η συμμόρφωση
με τα πρότυπα θα πρέπει να πιστοποιείται από αναγνωρισμένο οργανισμό και η
σήμανσή του πρέπει να είναι ορατή επάνω στις συσκευές.
Πιστοποίηση Ποιότητας
Ο προμηθευτής θα πρέπει να διατηρεί αποδεκτό σύστημα διασφάλισης ποιότητας των προϊόντων και των υπηρεσιών και να επιδεικνύει συμμόρφωση σε πιστοποίηση ISO 9001, η οποία παρέχεται από ανεξάρτητο πιστοποιημένο φορέα. Οι διακόπτες διαρροής θα πρέπει να συνοδεύονται από δήλωση συμμόρφωσης CE, δήλωση RoHS οικολογικής κατασκευής και η συμμόρφωση τους με τα πρότυπα να πιστοποιείται από αναγνωρισμένο οργανισμό (VDE, IMQ, κ.α.).
Ο προμηθευτής θα πρέπει να διατηρεί αποδεκτό σύστημα διασφάλισης ποιότητας των προϊόντων και των υπηρεσιών και να επιδεικνύει συμμόρφωση σε πιστοποίηση ISO 9001, η οποία παρέχεται από ανεξάρτητο πιστοποιημένο φορέα. Οι διακόπτες διαρροής θα πρέπει να συνοδεύονται από δήλωση συμμόρφωσης CE, δήλωση RoHS οικολογικής κατασκευής και η συμμόρφωση τους με τα πρότυπα να πιστοποιείται από αναγνωρισμένο οργανισμό (VDE, IMQ, κ.α.).
Για να επιλέξουμε ένα διακόπτη διαφυγής έντασης
θα πρέπει να έχει κάποια χαρακτηριστικά.
Μετά την εγκατάστασή του θα πρέπει να γίνουν
κάποιες μετρήσεις για να διαπιστωθεί η σωστή λειτουργία του.
Τεχνικά χαρακτηριστικά του Δ.Δ.Ε
Τεχνικά χαρακτηριστικά του Δ.Δ.Ε
1)
Αριθμός πόλων
Ανάλογα με τον αριθμό των πόλων του ΔΔΕ έχουμε τους διπολικούς και τους τετραπολικούς
2) Ονομαστικό ρεύμα Ιn (A)
Ονομαστικό ρεύμα In είναι η τιμή του ρεύματος την οποία μπορεί να μεταφέρει ο ΔΔΕ και να λειτουργεί απρόσκοπτα (ΕΛΟΤ ΕΝ61008-1, 5.2.2).
Π.χ 2*40Α, 4*63Α, κ.λ.π.
Ιn=6-10-16-25-40-63-80-100-125A
Το ονομαστικό ρεύμα του ΔΔΕ πρέπει να είναι τουλάχιστον ίσο με αυτό του γενικού διακόπτη.
3) Η θεωρητική τιμή του ρεύματος διαρροής που θα πέσει ο ΔΔΕ ΙΔN (mA)
Πρόκειται για το ονομαστικό διαφορικό ρεύμα λειτουργίας. Η τιμή του διαφορικού ρεύματος λειτουργίας είναι η τιμή του ρεύματος διαρροής που αναγκάζει τον ΔΔΕ να λειτουργήσει υπό κάποιες προδιαγεγραμμένες συνθήκες.
IΔΝ=10-30-100-300-500 mA
Οι ΔΔΕ με ΙΔΝ>30mA προστατεύουν μόνο από πυρκαγιά και όχι από ηλεκτροπληξία
Ο ΔΔΕ χαρακτηρίζεται από το είδος των ρευμάτων διαρροής που μπορεί να ανιχνεύσει
Έχουμε τέσσερις βασικούς τύπους: ΑC, A, B, F
Tύπος AC
Οι διατάξεις ΔΔΕ τύπου AC χρησιμοποιούνται για τον εντοπισμό μόνο ημιτονοειδών εναλλασσόμενων ρευμάτων διαρροής.
Αυτός ο τύπος δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιείται εδώ και πολλά χρόνια στη Γερμανία γιατί διαπιστώθηκε ότι δεν μπορεί να ανιχνεύσει αρκετές περιπτώσεις διαρροών σε σύγχρονες ηλεκτρικές συσκευές (παλμικά ρεύματα διαρροής με συνεχή συνιστώσα).
Οι DC συνιστώσες, όπως και οι αρμονικές, οδηγούν το πηνίο του ρελέ διαφυγής σε μαγνητικό κορεσμό, δηλαδή μαγνητίζουν το ρελέ και το αδρανοποιούν, με αποτέλεσμα να μην λειτουργεί.
Σε άλλες χώρες όπως η Ιταλία και η Ελλάδα είναι ακόμα επιτρεπτές
Tύπος A
Λειτουργούν αποκλειστικά για κυκλώματα εναλλασσόμενου ρεύματος ή σε παλμικά ρεύματα διαρροής με συνεχή συνιστώσα (DC κυμάτωσης).
Τα διαφορικά παλμικά ρεύματα
μπορούν να προκύψουν από ηλεκτρικές ή ηλεκτρονικές
συσκευές με ανορθωτικές διατάξεις (άμεσης
μετατροπής του εναλλασσόμενου σε συνεχές ρεύμα, π.χ
παλμοτροφοδοτικά)
Η χρήση του τύπου Α
προδιαγράφεται ήδη από το 1999 στο πρότυπο DIN EN
61008-1, για όλες τις ηλεκτρολογικές
εγκαταστάσεις.
Περιορίζει το πρόβλημα της μη ενεργοποίησης του κλασσικού ΔΔΕ AC, ο οποίος δεν αντιδρούσε σε παλμικά ρεύματα διαρροής.
Επίσης για να λειτουργήσει ο ΔΔΕ τύπου Α θα πρέπει το ποσοστό των αρμονικών συνιστωσών του ρεύματος να είναι <10%
Εφαρμογές: inverter, τροφοδοτικά, φορητοί υπολογιστές, κυκλώματα φωτισμού με ηλεκτρονικά ballast, λάμπες led, σύγχρονα πλυντήρια, κ.λ.π
Περιορίζει το πρόβλημα της μη ενεργοποίησης του κλασσικού ΔΔΕ AC, ο οποίος δεν αντιδρούσε σε παλμικά ρεύματα διαρροής.
Επίσης για να λειτουργήσει ο ΔΔΕ τύπου Α θα πρέπει το ποσοστό των αρμονικών συνιστωσών του ρεύματος να είναι <10%
Εφαρμογές: inverter, τροφοδοτικά, φορητοί υπολογιστές, κυκλώματα φωτισμού με ηλεκτρονικά ballast, λάμπες led, σύγχρονα πλυντήρια, κ.λ.π
Πρόταση της Hager
Οι διατάξεις αυτές εκτός από τον εντοπισμό των ρευμάτων διαρροής που καλύπτει ο τύπος Α, παρέχουν και προστασία από τα επιπρόσθετα ρεύματα σφαλμάτων προς τη γη:
1. με καθαρά συνεχή μορφή κύματος ή
2. με πολυποίκιλες τιμές συχνότητας (μέχρι 1ΚΗΖ) και με υψηλών τιμών αρμονικών χαρακτηριστικών.
To 1 Khz δεν είναι τυχαίο. Για να πετύχουμε τη ρύθμιση των στροφών των κινητήρων ρυθμίζουμε τη συχνότητα του ρεύματος από 10 έως 1000 Ηz. Έτσι με το ρελέ διαφυγής τύπου F μπορούμε να ελέγξουμε και τέτοια φορτία
- Μετατροπείς συχνότητας για τριφασικά φορτία
- Ιατρικές συσκευές, όπως ακτινοδιαγνωστικά
-Inverter φωτοβολταικών συστημάτων χωρίς Μ/Σ απομόνωσης
- Διατάξεις αδιάλειπτης ισχύος UPS
- Συστήματα φόρτισης μπαταριών ανυψωτικών μηχανημάτων (κλαρκ)
- Ηλεκτρικοί γερανοί όλων των τύπων
- Εργαλειομηχανές ηλεκτρονικά ελεγχόμενες (φρέζες, τόρνοι κ.λ.π)
Ο ΔΔΕ τύπου Β
έχει ενσωματωμένο έναν αναλυτή ισχύος που έχει
την δυνατότητα, αν υπάρχουν αρμονικές στο δίκτυο, να καταλάβει πόσο ρεύμα διαρροής (ρεύμα σε εισαγωγικά κανονικής λειτουργίας το
οποίο προέρχεται από τη λειτουργία των φίλτρων και των πυκνωτών όλων των
ηλεκτρονικών συσκευών) και πόσο ρεύμα σφάλματος (το ρεύμα
που θα προκύψει από τη φθορά της μόνωσης μεταξύ φάσης και γείωσης) υπάρχει, και
ενεργοποιείται όταν διαπιστώσει ότι το πρόβλημα προέρχεται από το ρεύμα
σφάλματος
Ρελέ διαρροής Typ F ή Ηpi. .
Μια γενιά διατάξεων διαφορικού ρεύματος έχει εμφανιστεί στην Ευρώπη. Ονομάζονται Typ F.
Οπτικά δεν διαφέρουν από τις συνηθισμένες διατάξεις Typ A με τη διαφορά ότι περιέχουν φίλτρο και βαρίστορ...
Με βάση τα στοιχεία πού δίδουν οι εταιρίες, η βασική τους καινοτομία σε σχέση με του τύπου Α είναι ότι αυτές μπορούν να ανιχνεύουν και διαφορικά ρεύματα (διαρροής) με αρμονικές έως και 1kHz.
To 1 Khz δεν είναι τυχαίο. Για να πετύχουμε τη ρύθμιση των στροφών των
κινητήρων ρυθμίζουμε τη συχνότητα του ρεύματος από 10 έως 1000 Ηz. Έτσι με
το ρελέ διαφυγής τύπου F μπορούμε να ελέγξουμε και τέτοια φορτία.
Τέτοιες
συσκευές μπορεί να είναι οικιακές συσκευές, πλυντήρια,
εργαλεία χειρός, αντλίες, εξαεριστήρες, ραπτομηχανές, αντλίες θερμότητος, αντλίες
κενού, κλιματιστικά μηχανήματα, UPS, παλμοτροφοδοτικά, οθόνες
ηλεκτρονικών υπολογιστών, inverter και γενικά όπου υπάρχει έλεγχος της
ταχύτητας περιστροφής, drivers των led, ηλεκτρονικές ηλεκτροσυγκολλήσεις.
Εκτός από την διαφοροποίηση της ανίχνευσης των υψήσυχνων διαφορικών ρευμάτων, οι νέες αυτές διατάξεις έχουν μια μικρή χρονοκαθυστέρηση έτσι ώστε να μην δημιουργούν ανεπιθύμητες αποζεύξεις όταν εντοπίζουν κρουστικά διαφορικά ρεύματα όπως, για παράδειγμα, από την φόρτιση φίλτρων ηλεκτρονικών υπολογιστών
Μερικές εταιρείες δεν βγάζουν ξεχωριστό ΔΔΕ τύπου F μιας και καλύπτουν τις δυνατότητές του με τον ΔΔΕ τύπου Β
Εκτός από την διαφοροποίηση της ανίχνευσης των υψήσυχνων διαφορικών ρευμάτων, οι νέες αυτές διατάξεις έχουν μια μικρή χρονοκαθυστέρηση έτσι ώστε να μην δημιουργούν ανεπιθύμητες αποζεύξεις όταν εντοπίζουν κρουστικά διαφορικά ρεύματα όπως, για παράδειγμα, από την φόρτιση φίλτρων ηλεκτρονικών υπολογιστών
Μερικές εταιρείες δεν βγάζουν ξεχωριστό ΔΔΕ τύπου F μιας και καλύπτουν τις δυνατότητές του με τον ΔΔΕ τύπου Β
Οι ΔΔΕ ανάλογα με το χρόνο που θα διακόψουν το κύκλωμα σε περίπτωση διαρροής διακρίνονται σε
άμεσα G (για γενική χρήση)
χρονοκαθυστέρησης επιλεκτικού τύπου S
Η ένδειξη G δηλώνει ότι το αντιηλεκτροπληξιακό ρελέ χρησιμοποιείται για γενική χρήση (General) χωρίς ενσωματωμένη χρονοκαθυστέρηση
Ο μέγιστος χρόνος δεν πρέπει να ξεπερνά:
τα 300 msec όταν ελέγχεται για 1/2xIΔΝ
τα 300 msec όταν ελέγχεται για 1xIΔΝ
τα 150 msec όταν ελέγχεται για 2xIΔΝ
τα 40 msec όταν ελέγχεται για 5xIΔΝ
Σε περίπτωση που υπάρξει ανάγκη ή απαίτηση για την εν σειρά σύνδεση διατάξεων διαφορικού ρεύματος, τότε χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή για να επιτευχθεί μια επιλεκτική λειτουργία - απόζευξη σε περίπτωση σφάλματος.
Οι εν σειρά διατάξεις θα πρέπει να λειτουργούν κλιμακούμενα τόσο στο ονομαστικό ρεύμα διαρροής ΙΔΝ , όσο και στον χρόνο απόζευξης.
Οι διατάξεις αυτές τύπου S με μεγαλύτερη χρονοκαθυστέρηση από αυτές του τύπου «G» που αναφέρθηκαν στην προηγούμενη παράγραφο ονομάζονται και επιλεκτικές.
O μέγιστος χρόνος δεν πρέπει να ξεπερνά:
1) τα 500 msec όταν ελέγχεται για 1xIΔΝ
2) τα 200 msec όταν ελέγχεται για 2xIΔΝ
3) τα 150 msec όταν ελέγχεται για 5xIΔΝ
όπου ΙΔΝ είναι το ονομαστικό ρεύμα διαρροής που αναγράφει το ρελέ
Έλεγχος λειτουργίας ΔΔΡ-Χαρακτηριστικά που πρέπει να μετρηθούν με όργανο
Για τον έλεγχο των ΔΔΡ απαιτούνται διάφορες δοκιμές και μετρήσεις που βασίζονται στο πρότυπο EN 61557-6.
1) Μέτρηση ρεύματος απόζευξης (tripout current) Ιmess (mA)
2) Μέτρηση τάσης επαφής (touch voltage) Vmess (V)
3) Μέτρηση χρόνου απόζευξης (tripout time)
Πρόκειται για τη διαπίστωση της αποτελεσματικότητας της λειτουργίας του ΔΔΕ. Η διαπίστωση αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα μετά την υπουργική απόφαση ΦΑ’50/12081/642 της 26/7/2006 που επιβάλει την υποχρεωτική εγκατάσταση ΔΔΕ σε όλα σχεδόν τα κυκλώματα ισχύος κάθε νέας ή παλαιάς εγκατάστασης
Βασική προυπόθεση για να γίνουν οι μετρήσεις διατάξεων διαφορικού ρεύματος είναι η ύπαρξη κανονικής τάσης τροφοδοσίας στην εγκατάσταση
Ο αυτόματος έλεγχος των χαρακτηριστικών του ΔΔΕ προκαλεί διακοπή της τροφοδοσίας. Για το λόγο αυτό πρέπει να αποσυνδέσουμε τα φορτία που είναι συνδεδεμένα στο υπό έλεγχο ρελέ και τα οποία θα μπορούσαν να επηρεαστούν από τη διακοπή λειτουργίας
Η αποτελεσματικότητα της λειτουργίας του ΔΔΕ ελέγχεται με τη βοήθεια πιστοποιημένου πολυόργανου, Η απαίτηση προκύπτει από την παράγραφο 612.6.1 του προτύπου.
1) Ιmess (mA) - H πραγματική τιμή του ρεύματος διαρροής που θα μετρηθεί κατά την οποία θα πέσει το ρελέ κάτω από πραγματικές συνθήκες (πρέπει να μετρηθεί με το όργανο).
Εάν η απόζευξη του ΔΔΕ τύπου AC κατά τη δοκιμή γίνει για ρεύμα δοκιμής μικρότερο του ΙΔΝ/2 (το μισό του ονομαστικού), υπάρχει σημαντική πιθανότητα να κυκλοφορεί ήδη στα κυκλώματα της εγκατάστασης κάποιο μικρό ρεύμα σφάλματος, εξαιτίας σφάλματος μόνωσης, το οποίο σφάλμα πρέπει να βρεθεί και να αποκατασταθεί. Δηλαδή ένας ΔΔΕ τύπου AC με ΙΔΝ=30mA, θα πρέπει να κάνει απόζευξη με ρεύματα διαρροής Ιmess μεταξύ 15mA και 30mA για να είναι η προστασία εξασφαλισμένη.
Τα αποδεκτά ρεύματα που θα πρέπει να πέσει ο ΔΔΕ ανάλογα τον τύπο του φαίνονται στους παρακάτω πίνακες:
- Αν ο παραπάνω ΔΔΕ κάνει
απόζευξη με ρεύματα διαρροής μεγαλύτερα των 30mA τότε
είναι επικίνδυνος και δεν προστατεύει από ηλεκτροπληξία
- Αν ο παραπάνω ΔΔΕ κάνει απόζευξη με ρεύματα διαρροής μικρότερα των 15mA τότε η λειτουργία του γίνεται ασταθής και χρειάζεται διερεύνηση.
2) Vmess (V) - Τάση επαφής κατά την απόζευξη (πρέπει να μετρηθεί με το όργανο)
Ένα ρεύμα που ρέει στον αγωγό προστασίας (PE) προκαλεί μία πτώση τάσης στην αντίσταση γείωσης, δηλαδή μία διαφορά δυναμικού ανάμεσα στο σύστημα Iσοδυναμικών συνδέσεων και τη γη. Αυτή η τάση ονομάζεται τάση επαφής και εμφανίζεται σε όλα τα αγώγιμα προσβάσιμα μέρη που συνδέονται στον αγωγό προστασίας (PE). Η τάση αυτή πρέπει να είναι μικρότερη από το συμβατικό όριο ασφαλείας της τάσης επαφής που είναι 50 V για το εναλλασσόμενο ρεύμα και 120V για το συνεχές .
Στους χώρους που προορίζονται για ζώα, καθώς και στο ύπαιθρο η τάση αυτή πρέπει να είναι μικρότερη από 25V για το εναλλασσόμενο ρεύμα και 60V για το συνεχές .
3) O χρόνος που θα διακόψει ο ΔΔΕ (δεν απαιτεί το πρότυπο να τον μετρήσουμε αλλά καλό είναι να μετρηθεί)
Λειτουργία Auto (μέτρηση χρόνου διέγερσης)
Χρόνος διέγερσης (πρέπει να μετρηθεί με το όργανο)
ο χρόνος διέγερσης ελέγχει τη χρονική ευαισθησία του διαφορικού διακόπτη ρεύματος (RCD) σε διαφορετικά ονομαστικά ρεύματα διέγερσης
Στα περισσότερα πολυόργανα μέτρησης εμφανίζεται η επιλογή AUTO ελέγχου του αντιηλεκτροπληξιακού ρελέ, όπου το RCD της εγκατάστασης ελέγχεται ως προς το χρόνο ενεργοποίησης του με διαδοχικές δοκιμές στα x1/2 , x1 , x5 Ιδν (π.χ. σε Δ.Δ.Ρ των 30 mA γίνεται έλεγχος στα 15 mA , 30 mA και 150 mA) έχοντας (για κάθε επιμέρους μέτρηση) το ρεύμα δοκιμής πρώτα σε φάση 0 μοίρες με την εφαρμοζόμενη τάση και στη συνέχεια σε 180 μοίρες με αυτή. Δηλαδή γίνονται συνολικά έξι μετρήσεις.
Η δυνατότητα αυτή μας παρέχεται γιατί γνωρίζουμε ότι ο χρόνος ενεργοποίησης στον Δ.Δ.Ρ μπορεί να επηρεαστεί από την κατεύθυνση του ρεύματος . Γι' αυτό (για κάθε ρεύμα δοκιμής) γίνεται έλεγχος αρχικά για την θετική ημιπερίοδο ( αναφερόμαστε πάντα σε μέτρηση που γίνεται σε εναλλασ- σόμενο ρεύμα) και μετά από ελάχιστο χρόνο (περίπου 10 msec) πραγματοποιείται αυτόματα αντίστοιχη μέτρηση για τηναρνητική ημιπερίοδο της κυματομορφής .
Λειτουργία UL (μέτρηση τάσης επαφής)
Το όργανο πραγματοποιεί και υπολογίζει την τάση επαφής όπως και τη σύνθετη αντίσταση βρόγχου σφάλματος μεταξύ φάσης-γης (L-PE), με ρεύμα διαρροής ίσο με το μισό της τιμής του ονομαστικού διαφορικού ρεύματος λειτουργίας σε φάση με την τάση και με διαφορά φάσης 180ο
Στο μισό της τιμής του ονομαστικού ρεύματος διαρροής το ρελέ δεν πέφτει, γι’αυτό θέλουμε να ξέρουμε την τάση επαφής στο όριο του ρεύματος διαρροής πριν πέσει το ρελέ
Δοκιμή ΔΔΕ με το μπουτόν test ή με γεφύρωση αγωγού προστασίας και ουδετέρου
Η δοκιμή καλής λειτουργίας του ΔΔΕ που γίνεται με το μπουτόν test, το οποίο βρίσκεται πάνω στο ΔΔΕ, είναι μια χονδρική ένδειξη για την κατάσταση λειτουργίας της διάταξης και όχι μια σωστή εξακρίβωση για την ασφαλή λειτουργία της.
Πιέζοντας το μπουτόν test δημιουργείται ένα τεχνητά μεγάλο διαφορικό ρεύμα (πολλάπλάσιο του κανονικού) με το οπίο γίνεται ένας χονδρικός έλεγχος λειτουργίας του μηχανισμού. Η δοκιμή αυτή είναι χρήσιμη για το χρήστη αλλά δεν είναι αρκετή για τον έλεγχο της πραγματικής λειτουργίας της διάταξης ή τον επανέλεγχο της εγκατάστασης.
Επίσης η δοκιμή με γεφύρωση αγωγού προστασίας και ουδετέρου δεν υπολογίζεται σαν δοκιμή από κανένα πρότυπο ή κατασκευαστή. Γιατί δεν μπορεί να ξέρει κανείς αν μπορεί να υπάρχει εκείνη τη στιγμή διαφορά δυναμικού μεταξύ των αγωγών προστασίας και του ουδετέρου, τέτοια που να μπορέσει να ενεργοποιήσει τη διάταξη και μκε πόσο ρεύμα και ποιας μορφής γίνεται ενεργοποίηση (αν γίνει)
Για τους λόγους αυτούς η σωστή εξακρίβωση για την λειτουργία του ΔΔΕ πρέπει να γίνει με πιστοποιημένα όργανα.
Ένα πρακτικό παράδειγμα
Σε ηλεκτρική εγκατάσταση υπάρχει ΔΔΕ ο οποίος κάνει σε ακατάστατους χρόνους απόζευξη χωρίς εμφανή αιτία, με βάση τα λεγόμενα του χρήστη. Η διάταξη πιέζοντας το μπουτόν test κάνει απόζευξη κανονικά.
Ελέγχοντας το ρεύμα διαρροής για την απόζευξη του ΔΔΕ με ειδικό όργανο στην εγκατάσταση, μετριέται στα 17mA.
Ελέγχοντας ξανά το ρεύμα διαρροής για την απόζευξη του ΔΔΕ με ειδικό όργανο αλλά εκτός εγκατάστασης, μετριέται στα 28mA (Η μέτρηση αυτή γίνεται με τα επιμέρους αυτοματάκια να είναι off.
Συμπέρασμα: Υπάρχει συνεχής διαρροή στην εγκατάσταση η οποία δημιουργεί παραμένον ρεύμα διαρροής περίπου 11mA, άρα φαινόμενα υπερευαισθησίας στη διάταξη διαφορικού ρεύματος.
Διαπίστωση ορθής λειτουργίας του ΔΔΕ-αποτελέσματα μη αποδεκτά
Αν τα αποτελέσματα κατά τον έλεγχο του ΔΔΕ δεν είναι αποδεκτά θα πρέπει να διερευνηθεί αν πρόκειται για σφάλμα του ΔΔΕ ή για σφάλμα της εγκατάστασης.
Αν πρόκειται για σφάλμα μέτρησης θα πρέπει να επαναληφθεί.
Αν πρόκειται για σφάλμα του ΔΔΕ θα πρέπει να αντικατασταθεί άμεσα και να επαναληφθεί η μέτρηση.
Αν πρόκειται για σφάλμα της εγκατάστασης θα πρέπει να βρεθεί το πρόβλημα και να επαναληφθεί η μέτρηση.
Επισημάνσεις
- Σε αρχικούς ελέγχους, εφόσον δεν έχει γίνει τροφοδοσία-παροχή της εγκατάστασης από τον πάροχο, αλλά και σε επανελέγχους όταν επίσης έχει διακοπεί η παροχή, οι παραπάνω δοκιμές και μετρήσεις του ΔΔΕ δεν μπορούν να γίνουν.
Σε αυτές τις περιπτώσεις θα πρέπει οι μετρήσεις να γίνονται αφού η εγκατάσταση πάρει ρεύμα και τα αποτελέσματα να τεκμηριώνονται σε ένα συμπληρωματικό πρωτόκολλο.
- Αν στην εγκατάσταση υπάρχει εφεδρική τροφοδοσία (π.χ γεννήτρια) οι παραπάνω δοκιμές και μετρήσεις θα πρέπει να επαναληφθούν και με την εφεδρική τροφοδοσία και να τεκμηριωθούν αντίστοιχα στο πρωτόκολλο ελέγχου.
-Για να κάνουμε μετρήσεις σε μια τριφασική RCD στην οποία δεν έχει συνδεθεί Ν με τα σύγχρονα πολυόργανα ελέγχων για ηλεκτρικές εγκαταστάσεις: Συνδέουμε τους αγωγούς Ν και ΡΕ του οργάνου στην μπάρα ΡΕ του πίνακα, συνδέουμε τον αγωγό L του οργάνου σε έναν από τους ακροδέκτες φάσεων στην έξοδο της RCD που θέλουμε να ελέγξουμε και ξεκινάμε την μέτρηση.
- Αν ο παραπάνω ΔΔΕ κάνει απόζευξη με ρεύματα διαρροής μικρότερα των 15mA τότε η λειτουργία του γίνεται ασταθής και χρειάζεται διερεύνηση.
2) Vmess (V) - Τάση επαφής κατά την απόζευξη (πρέπει να μετρηθεί με το όργανο)
Ένα ρεύμα που ρέει στον αγωγό προστασίας (PE) προκαλεί μία πτώση τάσης στην αντίσταση γείωσης, δηλαδή μία διαφορά δυναμικού ανάμεσα στο σύστημα Iσοδυναμικών συνδέσεων και τη γη. Αυτή η τάση ονομάζεται τάση επαφής και εμφανίζεται σε όλα τα αγώγιμα προσβάσιμα μέρη που συνδέονται στον αγωγό προστασίας (PE). Η τάση αυτή πρέπει να είναι μικρότερη από το συμβατικό όριο ασφαλείας της τάσης επαφής που είναι 50 V για το εναλλασσόμενο ρεύμα και 120V για το συνεχές .
Στους χώρους που προορίζονται για ζώα, καθώς και στο ύπαιθρο η τάση αυτή πρέπει να είναι μικρότερη από 25V για το εναλλασσόμενο ρεύμα και 60V για το συνεχές .
3) O χρόνος που θα διακόψει ο ΔΔΕ (δεν απαιτεί το πρότυπο να τον μετρήσουμε αλλά καλό είναι να μετρηθεί)
Λειτουργία Auto (μέτρηση χρόνου διέγερσης)
Χρόνος διέγερσης (πρέπει να μετρηθεί με το όργανο)
ο χρόνος διέγερσης ελέγχει τη χρονική ευαισθησία του διαφορικού διακόπτη ρεύματος (RCD) σε διαφορετικά ονομαστικά ρεύματα διέγερσης
Στα περισσότερα πολυόργανα μέτρησης εμφανίζεται η επιλογή AUTO ελέγχου του αντιηλεκτροπληξιακού ρελέ, όπου το RCD της εγκατάστασης ελέγχεται ως προς το χρόνο ενεργοποίησης του με διαδοχικές δοκιμές στα x1/2 , x1 , x5 Ιδν (π.χ. σε Δ.Δ.Ρ των 30 mA γίνεται έλεγχος στα 15 mA , 30 mA και 150 mA) έχοντας (για κάθε επιμέρους μέτρηση) το ρεύμα δοκιμής πρώτα σε φάση 0 μοίρες με την εφαρμοζόμενη τάση και στη συνέχεια σε 180 μοίρες με αυτή. Δηλαδή γίνονται συνολικά έξι μετρήσεις.
Η δυνατότητα αυτή μας παρέχεται γιατί γνωρίζουμε ότι ο χρόνος ενεργοποίησης στον Δ.Δ.Ρ μπορεί να επηρεαστεί από την κατεύθυνση του ρεύματος . Γι' αυτό (για κάθε ρεύμα δοκιμής) γίνεται έλεγχος αρχικά για την θετική ημιπερίοδο ( αναφερόμαστε πάντα σε μέτρηση που γίνεται σε εναλλασ- σόμενο ρεύμα) και μετά από ελάχιστο χρόνο (περίπου 10 msec) πραγματοποιείται αυτόματα αντίστοιχη μέτρηση για τηναρνητική ημιπερίοδο της κυματομορφής .
Λειτουργία UL (μέτρηση τάσης επαφής)
Το όργανο πραγματοποιεί και υπολογίζει την τάση επαφής όπως και τη σύνθετη αντίσταση βρόγχου σφάλματος μεταξύ φάσης-γης (L-PE), με ρεύμα διαρροής ίσο με το μισό της τιμής του ονομαστικού διαφορικού ρεύματος λειτουργίας σε φάση με την τάση και με διαφορά φάσης 180ο
Στο μισό της τιμής του ονομαστικού ρεύματος διαρροής το ρελέ δεν πέφτει, γι’αυτό θέλουμε να ξέρουμε την τάση επαφής στο όριο του ρεύματος διαρροής πριν πέσει το ρελέ
Δοκιμή ΔΔΕ με το μπουτόν test ή με γεφύρωση αγωγού προστασίας και ουδετέρου
Η δοκιμή καλής λειτουργίας του ΔΔΕ που γίνεται με το μπουτόν test, το οποίο βρίσκεται πάνω στο ΔΔΕ, είναι μια χονδρική ένδειξη για την κατάσταση λειτουργίας της διάταξης και όχι μια σωστή εξακρίβωση για την ασφαλή λειτουργία της.
Πιέζοντας το μπουτόν test δημιουργείται ένα τεχνητά μεγάλο διαφορικό ρεύμα (πολλάπλάσιο του κανονικού) με το οπίο γίνεται ένας χονδρικός έλεγχος λειτουργίας του μηχανισμού. Η δοκιμή αυτή είναι χρήσιμη για το χρήστη αλλά δεν είναι αρκετή για τον έλεγχο της πραγματικής λειτουργίας της διάταξης ή τον επανέλεγχο της εγκατάστασης.
Επίσης η δοκιμή με γεφύρωση αγωγού προστασίας και ουδετέρου δεν υπολογίζεται σαν δοκιμή από κανένα πρότυπο ή κατασκευαστή. Γιατί δεν μπορεί να ξέρει κανείς αν μπορεί να υπάρχει εκείνη τη στιγμή διαφορά δυναμικού μεταξύ των αγωγών προστασίας και του ουδετέρου, τέτοια που να μπορέσει να ενεργοποιήσει τη διάταξη και μκε πόσο ρεύμα και ποιας μορφής γίνεται ενεργοποίηση (αν γίνει)
Για τους λόγους αυτούς η σωστή εξακρίβωση για την λειτουργία του ΔΔΕ πρέπει να γίνει με πιστοποιημένα όργανα.
Ένα πρακτικό παράδειγμα
Σε ηλεκτρική εγκατάσταση υπάρχει ΔΔΕ ο οποίος κάνει σε ακατάστατους χρόνους απόζευξη χωρίς εμφανή αιτία, με βάση τα λεγόμενα του χρήστη. Η διάταξη πιέζοντας το μπουτόν test κάνει απόζευξη κανονικά.
Ελέγχοντας το ρεύμα διαρροής για την απόζευξη του ΔΔΕ με ειδικό όργανο στην εγκατάσταση, μετριέται στα 17mA.
Ελέγχοντας ξανά το ρεύμα διαρροής για την απόζευξη του ΔΔΕ με ειδικό όργανο αλλά εκτός εγκατάστασης, μετριέται στα 28mA (Η μέτρηση αυτή γίνεται με τα επιμέρους αυτοματάκια να είναι off.
Συμπέρασμα: Υπάρχει συνεχής διαρροή στην εγκατάσταση η οποία δημιουργεί παραμένον ρεύμα διαρροής περίπου 11mA, άρα φαινόμενα υπερευαισθησίας στη διάταξη διαφορικού ρεύματος.
Διαπίστωση ορθής λειτουργίας του ΔΔΕ-αποτελέσματα μη αποδεκτά
Αν τα αποτελέσματα κατά τον έλεγχο του ΔΔΕ δεν είναι αποδεκτά θα πρέπει να διερευνηθεί αν πρόκειται για σφάλμα του ΔΔΕ ή για σφάλμα της εγκατάστασης.
Αν πρόκειται για σφάλμα μέτρησης θα πρέπει να επαναληφθεί.
Αν πρόκειται για σφάλμα του ΔΔΕ θα πρέπει να αντικατασταθεί άμεσα και να επαναληφθεί η μέτρηση.
Αν πρόκειται για σφάλμα της εγκατάστασης θα πρέπει να βρεθεί το πρόβλημα και να επαναληφθεί η μέτρηση.
Επισημάνσεις
- Σε αρχικούς ελέγχους, εφόσον δεν έχει γίνει τροφοδοσία-παροχή της εγκατάστασης από τον πάροχο, αλλά και σε επανελέγχους όταν επίσης έχει διακοπεί η παροχή, οι παραπάνω δοκιμές και μετρήσεις του ΔΔΕ δεν μπορούν να γίνουν.
Σε αυτές τις περιπτώσεις θα πρέπει οι μετρήσεις να γίνονται αφού η εγκατάσταση πάρει ρεύμα και τα αποτελέσματα να τεκμηριώνονται σε ένα συμπληρωματικό πρωτόκολλο.
- Αν στην εγκατάσταση υπάρχει εφεδρική τροφοδοσία (π.χ γεννήτρια) οι παραπάνω δοκιμές και μετρήσεις θα πρέπει να επαναληφθούν και με την εφεδρική τροφοδοσία και να τεκμηριωθούν αντίστοιχα στο πρωτόκολλο ελέγχου.
-Για να κάνουμε μετρήσεις σε μια τριφασική RCD στην οποία δεν έχει συνδεθεί Ν με τα σύγχρονα πολυόργανα ελέγχων για ηλεκτρικές εγκαταστάσεις: Συνδέουμε τους αγωγούς Ν και ΡΕ του οργάνου στην μπάρα ΡΕ του πίνακα, συνδέουμε τον αγωγό L του οργάνου σε έναν από τους ακροδέκτες φάσεων στην έξοδο της RCD που θέλουμε να ελέγξουμε και ξεκινάμε την μέτρηση.
πηγές:
Γιώργος Σαρρής (Έλεγχοι κτιριακών εγκαταστάσεων) και sarrisg.gr
Σαλευρής-Χατζησοφιανός (Νέα ΥΔΕ και πρωτόκολλα ελέγχου Ηλεκτρικών Εγκαταστάσεων)
Όπως φαίνεται από τα παραπάνω βίντεο, το συγκεκριμένο τριφασικό αντιηλ/κο ρελέ θα ρίξει τον μηχανισμό του σε αποδεκτή τιμή ρεύματος διαρροής (27 mA) και στις τρεις φάσεις.
Η μέτρηση του συγκεριμένου RCD πραγματοποιήθηκε και με δεύτερο τρόπο, πιο απλό και πιο εύχρηστο. Απλά το πολυόργανο μέτρησης τοποθετήθηκε σε μια πρίζα της άσκησης. Και σ' αυτή τη μέτρηση εμφανίστηκε ίδια τιμή ενεργοποίησης του rcd ως προς το ρεύμα διαρροής (27 mA):
Γιώργος Σαρρής (Έλεγχοι κτιριακών εγκαταστάσεων) και sarrisg.gr
Σαλευρής-Χατζησοφιανός (Νέα ΥΔΕ και πρωτόκολλα ελέγχου Ηλεκτρικών Εγκαταστάσεων)
Δείτε επίσης:
Έλεγχος λειτουργίας ΔΔΡ με διάφορα όργανα
MacroTest 5035
Benning IT120B
Metrel Eurotest
TestBoy
Megger
MacroTest 5035
Benning IT120B
Metrel Eurotest
TestBoy
Megger
Ακολουθούν video για τον έλεγχο λειτουργίας
τριφασικού Αντιηλεκτροπληξιακού ρελέ (τετραπολικό με
ονομαστικό ρεύμα λειτουργίας Ι(Ν)=40Α και ονομαστικό ρεύμα διαρροής Ι(ΔΝ)= 30mA)
Α) Στην έξοδο του ρελέ (προς τα φορτία) τοποθετούμε τους 2 αγωγούς μέτρησης (για τη μια φάση και τον ουδέτερο) του αντίστοιχου πολυοργάνου. Στην προκειμένη περίπτωση χρησιμοποιούμε το πολυόργανο MACROTEST 5035 .
Α) Στην έξοδο του ρελέ (προς τα φορτία) τοποθετούμε τους 2 αγωγούς μέτρησης (για τη μια φάση και τον ουδέτερο) του αντίστοιχου πολυοργάνου. Στην προκειμένη περίπτωση χρησιμοποιούμε το πολυόργανο MACROTEST 5035 .
1η φάση:
Ακολουθήσαμε την ίδια διαδικασία και για τις δύο άλλες φάσεις (αλλάζοντας
θέση στον μαύρο αγωγό δοκιμής) στην έξοδο του τριφασικού Δ.Δ.Ρ., όπως φαίνεται
στα βίντεο που ακολουθούν:
2η φάση:
3η φάση:
Όπως φαίνεται από τα παραπάνω βίντεο, το συγκεκριμένο τριφασικό αντιηλ/κο ρελέ θα ρίξει τον μηχανισμό του σε αποδεκτή τιμή ρεύματος διαρροής (27 mA) και στις τρεις φάσεις.
Η μέτρηση του συγκεριμένου RCD πραγματοποιήθηκε και με δεύτερο τρόπο, πιο απλό και πιο εύχρηστο. Απλά το πολυόργανο μέτρησης τοποθετήθηκε σε μια πρίζα της άσκησης. Και σ' αυτή τη μέτρηση εμφανίστηκε ίδια τιμή ενεργοποίησης του rcd ως προς το ρεύμα διαρροής (27 mA):
Β) Στο
επόμενο βίντεο διαπιστώνουμε ότι το ρελέ του βιομηχανικού πίνακα
είναι προβληματικό αφού ο μηχανισμός ενεργοποιείται σε μέγεθος
ρεύματος διαρροής μεγαλύτερο από το αναγραφόμενο (42 mA) και σε χρόνο πάνω
από 300 msec. Το ρελέ πρέπει ν’ αντικατασταθεί άμεσα
.