Το Lockout - Tagout είναι μια διαδικασία για την ασφάλεια, την επισκευή και συντήρηση των μηχανημάτων ή ηλεκτρικών συστημάτων, σε περιπτώσεις όπου οι εργαζόμενοι θα μπορούσαν να τραυματιστούν από την απροσδόκητη εκκίνηση, ή ενεργοποίηση του εξοπλισμού.
Ισχύει για όλες τις πηγές ενέργειας συμπεριλαμβανομένων των μηχανικών, υδραυλικών, χημική, θερμική, ακόμη και τη βαρύτητα.
Ένα αποτελεσματικό πρόγραμμα Lockout – Tagout μπορεί να βοηθήσει στην προστασία των εργαζομένων, διασφαλίζοντας ότι οι μηχανές και τα κυκλώματα έχουν κλείσει ή απενεργοποιηθεί σωστά μέχρι την ολοκλήρωση των εργασιών.
ΚIΝΔΥΝΟΙ KΑΤΑ TΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΣΕ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟ
Τα περισσότερα και σοβαρότερα ατυχήματα κατά τη διάρκεια εκτέλεσης εργασιών σε μηχανήματα ή εξοπλισμό, προέρχονται από:
(α) την απροσδόκητη ή ανεπιθύμητη ενεργοποίηση του εξοπλισμού
(β) την ανεξέλεγκτη απελευθέρωση επικίνδυνης μορφής ενέργειας, όπως:
• Ηλεκτρική (π.χ. αποφόρτιση πυκνωτών)
• Μηχανική/Δυναμική (π.χ. εκτόνωση συμπιεσμένου ελατηρίου ή κλείσιμο πρέσας από υπερυψωμένη θέση)
• Υδραυλική/Πνευματική (π.χ. βίαιη αποσυμπίεση κυκλώματος δικτύου λαδιού)
• Θερμική (π.χ. απελευθέρωση ατμού).
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ LΟ - TΟ
Με την εφαρμογή μιας κατάλληλα σχεδιασμένης διαδικασίας ελέγχου και απομόνωσης των πηγών ενέργειας του εξοπλισμού, εξασφαλίζεται σε μεγάλο βαθμό η πρόληψη των κινδύνων.
Η διαδικασία αυτή έχει καθιερωθεί ως Lock Out - Tag Out (LΟ - TΟ) από την αγγλική (στα ελληνικά μπορεί να αποδοθεί ως διαδικασία ασφαλούς απομόνωσης & επισήμανσης) και περιλαμβάνει δύο βασικές ενέργειες:
1. Την ασφάλιση σε κλειστή θέση των μέσων απομόνωσης ενέργειας με χρήση κατάλληλων για την εκάστοτε εφαρμογή μηχανισμών κλειδώματος (Lock Out).
Δεν θα πρέπει να είναι δυνατή η ακούσια απασφάλιση του μηχανισμού κλειδώματος.
2. Την επισήμανση των μέσων απομόνωσης με κατάλληλη προειδοποιητική σήμανση στην οποία υπάρχουν πληροφορίες σχετικά με την εργασία σε εξέλιξη (Tag Out). Η σήμανση θα πρέπει να είναι σταθερά τοποθετημένη, ανθεκτική, ευδιάκριτη και κατανοητή.
Επιπλέον, μία διαδικασία LΟ-ΤΟ, περιλαμβάνει και τα εξής:
1. Τον εντοπισμό όλων των πηγών ενέργειας του εξοπλισμού καθώς και των μέσων απομόνωσης τους.
2. Οδηγίες για την ασφαλή απενεργοποίηση του εξοπλισμού και την απομόνωση των πηγών ενέργειας του.
3. Προειδοποιήσεις σχετικά με τυχόν εναπομένουσες μορφές αποθηκευμένης ενέργειας (π.χ. συμπιεσμένα ελατήρια, κινούμενα μηχανικά μέρη σε θέση αιώρησης, εγκλωβισμένα αέρια υπό πίεση, αποθηκευμένες χημικές ουσίες) και οδηγίες για την ασφάλιση ή εκτόνωση τους (π.χ. χειρισμός εκτονωτικών βανών για αποσυμπίεση δικτύου υπό πίεση, τοποθέτηση πύρων για την ασφάλιση εξοπλισμού έναντι κίνησης λόγω βαρύτητας).
4. Σαφή καθορισμό και ενημέρωση των εμπλεκόμενων στην εργασία προσώπων και κατανομή συγκεκριμένων αρμοδιοτήτων και ευθυνών.
5. Καθορισμό των απαιτούμενων ενεργειών για την ασφαλή επανεκκίνηση του εξοπλισμού μετά το πέρας των εργασιών.
6. Εκπαίδευση του προσωπικού για τις διαδικασίες LΟ- ΤΟ, η οποία θα πρέπει να επικαιροποιείται τακτικά για την ενσωμάτωση νέων δεδομένων.
ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ
1. Ανάρτηση λίστας των απαιτούμενων βημάτων για τη θέση σε ασφαλή κατάσταση του υπό συντήρηση εξοπλισμού, συνοδευόμενο από φωτογραφίες σε εμφανές σημείο του εξοπλισμού. Για εργασίες όπου εμπλέκονται περισσότερα του ενός άτομα, κάθε εργαζόμενος να διαθέτει το δικό του λουκέτο και κλειδί. Ο μηχανισμός κλειδώματος του μέσου απομόνωσης να διαθέτει θέσεις για πολλαπλά λουκέτα.
2. Προ της έναρξης των εργασιών να προηγείται επαλήθευση της απουσίας επικίνδυνης ενέργειας (π.χ. δοκιμή ενεργοποίησης μέσω των χειριστηρίων, χρήση πολύμετρου για έλεγχο απουσίας τάσης, παρατήρηση ενδείξεων οργάνων όπως τα Θερμόμετρα- Μανόμετρα).
ΠΡΟΣΟΧΗ: Μέχρι να επιβεβαιωθεί ότι έχει πραγματοποιηθεί ασφαλής απομόνωση, ο εξοπλισμός πρέπει να θεωρείται ΕΝΕΡΓΟΣ και να λαμβάνονται τα ανάλογα μέτρα.
3. Να αποφεύγεται η χρήση των χειριστηρίων του συστήματος ελέγχου ως μέσα απομόνωσης (π.χ. επιλογικοί διακόπτες ΑUTO –MANUAL ή μπουτόν e-STOP).
Δείτε και ένα video
