ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΝΑ ΑΝΑΣΤΗΘΕΙ Η ΛΑΜΠΑ ΠΥΡΑΚΤΩΣΕΩΣ

Η λάμπα πυρακτώσεως «ανασταίνεται» και απειλεί τα LED

Από τότε που απαγορεύτηκε η πώληση λαμπτήρων πυρακτώσεως στην Ευρωπαϊκή Ένωση, πολλοί παραπονούνται για την ποιότητα του «πράσινου» φωτισμού από τα LED και τη χρονοκαθυστέρηση στην ανταπόκριση των λαμπτήρων εξοικονόμησης.

Αυτά είναι δύο μειονεκτήματα που οι καινούργιοι λαμπτήρες LED αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά, αλλά παραμένει το συγκριτικά υψηλό τους κόστος.

Όμως οι παραδοσιακοί λαμπτήρες πυρακτώσεως ίσως να μην έχουν εκπέμψει την τελευταία τους ακτίνα καθώς επιστήμονες στις ΗΠΑ ανακάλυψαν έναν τρόπο να τους «αναστήσουν».

Ερευνητές του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Μασσαχουσσέτης (MIT) έδειξαν ότι τυλίγοντας το σπειροειδές μεταλλικό νήμα της λάμπας πυρακτώσεως με μια ειδική κρυσταλλική δομή μπορούν να ανακτήσουν την ενέργεια που χάνεται ως θερμότητα επιτρέποντας παράλληλα την εκπομπή φωτός.

Χαρακτηρίζουν την τεχνική τους ως «ανακύκλωση φωτός» επειδή η ενέργεια που θα διαχεόταν στην ατμόσφαιρα ανακατευθύνεται πίσω στο νήμα όπου δημιουργεί νέο φως.

Ο λαμπτήρας «ανακυκλώνει την ενέργεια που διαφορετικά θα πήγαινε χαμένη» εξηγεί ο καθηγητής Μαρίν Σόλγιασιτς.

—Μια ενεργειακά αποδοτική λάμπα

Οι παραδοσιακές λάμπες πυρακτώσεως έχουν αποδοτικότητα μόλις 5%, αφού το υπόλοιπο 95% της ενέργειας χάνεται υπό τη μορφή θερμότητας. Συγκριτικά, οι λαμπτήρες LED ή οι λάμπες φθορισμού επιτυγχάνουν αποδοτικότητα της τάξης του 14%.

Η νέα λάμπα πυρακτώσεως μπορεί να φτάσει σε αποδοτικότητα το 40% σύμφωνα με τους επιστήμονες του MIT.

Επίσης η ποιότητα του τεχνητού φωτός πλησιάζει πολύ περισσότερη αυτή του φυσικού φωτός σε σύγκριση με τις σύγχρονες λάμπες εξοικονόμησης ενέργειας, ενώ αναδεικνύει με μεγάλη πιστότητα τα χρώματα στις φυσικές τους αποχρώσεις.

«Αυτός ακριβώς ήταν ο λόγος που οι λαμπτήρες πυρακτώσεως κυριάρχησαν για τόσο πολύ καιρό: το θερμό τους φως ήταν πιο φιλικό στο μάτι από το ψυχρό φως των λαμπτήρων φθορισμού επί δεκαετίες» σχολίασε ο ερευνητής Ιβάν Σελάνοβιτς.

Την πατέντα της πρώτης λάμπας πυρακτώσεως κατοχύρωσε ο εφευρέτης Τόμας Έντισονπριν από 130 χρόνια στέλνοντας στο χρονοντούλαπο της ιστορίας της κεριά από ζωικό λίπος ως μέσο φωτισμού.

Ο λαμπτήρας πυρακτώσεως λειτουργεί με τη θέρμανση ενός λεπτού σύρματος βολφραμίου σε θερμοκρασίες της τάξης των 2.700 βαθμών Κελσίου. Το καυτό σύρμα εκπέμπει εκπέμπει την επονομαζόμενη ακτινοβολία μέλανος σώματος, ένα πολύ ευρύ φάσμα φωτός που δίνει μια θερμή απόχρωση στα αντικείμενα και αναδεικνύει σχετικά πιστά το χρώμα τους.

Οι λαμπτήρες πυρακτώσεως ίσως επιστρέψουν και για έναν επιπρόσθετο λόγο: το γαλάζιο φως που εκπέμπουν οι λαμπτήρες εξοικονόμησης έχει συνδεθεί με διαταραχές ύπνου, ενώ εκφράζονται ανησυχίες και για τις χημικές ουσίες που περιέχουν.

Η νέα έρευνα δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Nature Nanotechnology.

Σημειώνεται ότι δεν είναι η πρώτη προσπάθεια αναβάθμισης των λαμπτήρων πυρακτώσεως.

Στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ επιχείρησαν να κατασκευάσουν συμβατικές λάμπες υψηλής αποδοτικότητας με σύρμα από γραφένιο

Το γραφένιο ανασταίνει τους λαμπτήρες πυρακτώσεως

Μπορεί οι επιστήμονες να διενεργούν πειράματα με το γραφένιο,για την κατασκευή ηλιακών κυψελών και άλλων ηλεκτρονικών συσκευών και προϊόντων, ωστόσο το πρώτο προϊόν από το δισδιάστατο υλικό που θα διατεθεί στο εμπόριο θα είναι ένας απλός λαμπτήρας.

Πρόκειται για έναν συμβατικό λαμπτήρα πυρακτώσεως του οποίου το νήμα έχει καλυφθεί με ένα διαφανές, υπέρλεπτο στρώμα γραφενίου που αυξάνει την ηλεκτρική και θερμική αγωγιμότητα.

Αυτό σημαίνει ότι ο λαμπτήρας λειτουργεί σε υψηλότερη θερμοκρασία και προσφέρει 10% μεγαλύτερη απόδοση από έναν συμβατικό λαμπτήρα πυράκτωσης, χωρίς όμως να φτάνει τις ανώτερες επιδόσεις των LED.

Τον λαμπτήρα κατασκεύασαν βρετανοί επιστήμονες και αναμένεται να κυκλοφορήσει στην αγορά εντός του 2015.

«Ο λαμπτήρας γραφενίου θα καταναλώνει λιγότερη ενέργεια. Πιστεύουμε επίσης ότι θα έχει μεγαλύτερη διάρκεια ζωής» δήλωσε ο καθηγητής Κόλιν Μπέιλι του Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ όπου ανακαλύφθηκε το γραφένιο το 2004.

—Τι είναι το γραφένιο

Το γραφένιο ανακαλύφθηκε το 2004 και αποτελείται από ένα μοναδικό στρώμα από άτομα άνθρακα γεγονός που το καθιστά το λεπτότερο υλικό που κατασκευάστηκε ποτέ,με τεράστιες προοπτικές, από εφαρμογή στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και τα φωτοβολταϊκά μέχρι την ιατρική.

Ο όρος γραφένιο πρωτοεμφανίστηκε το 1987, προκειμένου να περιγράψει μονά φύλλα γραφίτη ως ένα από τα συστατικά των ενώσεων παρεμβολής γραφίτη (GICs).

Ο όρος χρησιμοποιήθηκε επίσης στις πρώτες περιγραφές των νανοσωλήνων άνθρακα, καθώς και για την κρυσταλλική αύξηση του γραφενίου και τους πολυκυκλικούς αρωματικούς υδρογονάνθρακες. Μεγαλύτερα μόρια ή φύλλα γραφενίου (έτσι ώστε να μπορούν να θεωρηθούν ως πραγματικά απομονωμένοι 2D κρύσταλλοι) δεν μπορούσαν να δημιουργηθούν.

Ένα σημαντικό βήμα προόδου στην επιστήμη του γραφενίου ήρθε όταν ο Andre Geim και ο Kostya Novoselov στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ κατάφεραν να εξάγουν μονοατομικού πάχους κρυσταλλίτες (γραφένιο) από ακατέργαστο γραφίτη το 2004.

Πρόκειται για το ισχυρότερο υλικό που γνωρίζουμε μέχρι σήμερα, 200 φορές πιο ανθεκτικό από το ατσάλι. Είναι επίσης καλύτερος αγωγός του ηλεκτρισμού από τον χαλκό, και θα μπορούσε μια μέρα να αντικαταστήσει το πυρίτιο στα τσιπ των υπολογιστών. Εκατοντάδες εταιρείες σε όλο τον κόσμο σπεύδουν να εξασφαλίσουν πατέντες που αφορούν το γραφένιο, και περισσότερες από 35 εταιρείες συνεργάζονται με το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ για την εμπορική αξιοποίηση του θαυματουργού υλικού. Το πανεπιστήμιο εγκαινίασε μάλιστα πρόσφατα το Εθνικό Κέντρο Γραφενίου, προϋπολογισμού 61 εκατ. λιρών.

—Εφαρμογές

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, επίσης, υλοποιεί ερευνητικό πρόγραμμα ύψους ενός δισεκατομμυρίου ευρώ για την αξιοποίηση του γραφενίου. Παρά τα σημαντικά εμπόδια στην παραγωγή γραφενίου σε μεγάλες ποσότητες, οι πρώτες πρακτικές εφαρμογές είναι ήδη εδώ: η εταιρεία Head χρησιμοποιεί μικρές ποσότητες γραφενίου ως ενίσχυση για ρακέτες του τένιςκατασκευασμένες από ανθρακόνημα, ενώ μια αμερικανική εταιρεία αναπτύσσει τεχνητά δόντια με βάση από γραφένιο.

Στο μέλλον, το γραφένιο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε ανθεκτικά σασί αυτοκινήτων, εργοστάσια αφαλάτωσης, φωτογραφικές μηχανές, ακόμα και προφυλακτικά.

Πολυμερή σύνθετα με ενίσχυση γραφενίου: Απλώνοντας ένα μικρό ποσό γραφενίου σε κάποιο πολυμερές, οι ερευνητές έφτιαξαν σκληρά και ελαφρά υλικά. Η ηλεκτρική συμπεριφορά στα σύνθετα μπορεί να αντέξει πολύ υψηλότερες θερμοκρασίες από ότι τα πολυμερή μόνα τους.

Τα πολυμερή μπορούν να εγχυθούν με νανοσωλήνες άνθρακα για να φτιάξουν υλικά με παρεμφερείς ιδιότητες.
Επίσης το γραφένιο ενδέχεται να έχει μικρότερη τοξικότητα από νανοσωλήνες άνθρακα.

Μια δημοσίευση στο περιοδικό Nature Nanotechnology διαπίστωσε ότι μεγάλοι νανοσωλήνες άνθρακα προκαλούν τις ίδιες τοξικές αντιδράσεις σε ποντίκια, όπως αυτές του αμίαντου. Η ανησυχία είναι ότι οι νανοσωλήνες άνθρακα μπορούν να μιμούνται τις ίνες αμιάντου, οι οποίες είναι αρκετά λεπτές για να διεισδύσουν στους πνεύμονες και να προκαλούν καρκίνο.

Το γραφένιο, από την άλλη πλευρά, το οποίο είναι ένα νανόμετρο μόνο σε πάχος, είναι αρκετά μεγάλο στις δύο άλλες διαστάσεις. και δεν θα είναι σε θέση να περάσει από τα εμπόδια του αίματος στον εγκέφαλο ή στα κύτταρα, αναφέρει ο Lawrence Drzal, διευθυντής του Κέντρου Σύνθετων Υλικών και Δομών στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν.

*Δοχεία και συσκευασίες, ανεμογεννήτριες και φωτοβολταϊκά

Τα πολυμερή σύνθετα με ενίσχυση γραφενίου είναι ιδανικά για ελαφριές δεξαμενές βενζίνης και πλαστικά δοχεία που διατηρούν τη φρεσκάδα των τροφίμων για εβδομάδες.

Θα μπορούσαν επίσης να χρησιμοποιηθούν για να φτιάξουν ελαφρύτερα και με μικρότερη κατανάλωση καυσίμων αεροσκάφη και εξαρτήματα αυτοκινήτων, καθώς και ισχυρότερες ανεμογεννήτριες, ιατρικά εμφυτεύματα, και αθλητικό εξοπλισμό.

Επιπλέον, είναι καλοί αγωγοί του ηλεκτρισμού και θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να φτιαχτούν διαφανής αγώγιμες επιστρώσεις για ηλιακές κυψελίδες και οθόνες.

*Εύκαμπτες οθόνες και κυκλώματα

To γραφένιο είναι εύκαμπτο και εξαιρετικά καλός αγωγός του ηλεκτρισμού. Επίσης, είναι ένα υλικό πιο σκληρό κι από το διαμάντι. Θα μπορούσε λοιπόν να βρει χρήση σε εύκαμπτες οθόνες του υπολογιστή, σε μοριακά ηλεκτρονικά και σε νέες ασύρματες επικοινωνίες.

*Ύφανση

Δημιουργήθηκε ένα νέο υλικό, το οξείδιο του γραφενίου, που μπορεί να διπλωθεί, να ζαρωθεί και — μέχρι ενός σημείου — να τεντωθεί. Αλλά παρόλο ότι έχει το ίδιο πάχος με το συνηθισμένο χαρτί(μόλις ένα χιλιοστό του χιλιοστού) είναι πολύ δύσκαμπτο και εξαιρετικά ανθεκτικό, ισχυρίζονται οι εφευρέτες του.

Το γραφένιο, αρχικά είχε απομονωθεί το 2004, είναι ένα φύλο γραφίτη πάχους ενός μόνου ατόμου που, εκτός των μοναδικών ηλεκτρονικών ιδιοτήτων που έχει, είναι πολύ ισχυρό. Το υλικό αυτό είναι πιο σκληρό κι από το διαμάντι, αποτελείται από άτομα άνθρακα διατεταγμένα σε ένα επίπεδο, αντί σε τρεις διαστάσεις όπως συμβαίνει με το ατομικό πλέγμα του γραφίτη. Αν αφεθούν ελεύθερα, αυτά τα επίπεδα φύλλα άνθρακα «τσαλακώνονται» και σχηματίζουν άμορφες μάζες.

Ομάδα από το Βορειοδυτικό Πανεπιστήμιο στο Σικάγο έχει ανακαλύψει ότι μεγάλες ποσότητες οξειδωμένου γραφενίου μπορούν να ‘υφανθούν’ μαζί και να δημιουργήσουν έναν νέο τύπο “χαρτιού” που είναι πιο δύσκαμπτο και ισχυρότερο από άλλα λεπτά υλικά.

Συγκεκριμένα δημιούργησαν το νέο υλικό από επικαλυπτόμενα φύλλα οξειδίου του γραφενίου, ενωμένα όπως τα κεραμίδια μιας στέγης χάρη σε δεσμούς υδρογόνου. Επίσης, διπλώνεται σχετικά εύκολα αλλά σκίζεται πολύ δύσκολα.

*Το γραφένιο στην αποθήκευση του υδρογόνου

Μια ομάδα Ελλήνων ερευνητών σχεδίασε ένα νέο υλικό από φύλλα γραφένιου, με στόχο την αποθήκευση υδρογόνου, ανακάλυψη που μπορεί να επιταχύνει την ανάπτυξη οχημάτων, τα οποία χρησιμοποιούν το υδρογόνο ως εναλλακτική πηγή ενέργειας. Το νέο υλικό σχεδόν πληροί τις προδιαγραφές του υπουργείου Ενέργειας των ΗΠΑ, σχετικά με την αποθήκευση του υδρογόνου, που είναι εκρηκτικό αέριο.

Οι Κρητικοί ερευνητές Γιώργος Δημητρακάκης, Εμμανουήλ Τυλλιανάκης και Γιώργος Φρουδάκης, σε εργασία τους που έχει δημοσιευτεί στο περιοδικό «Nano Letters» της Αμερικανικής Χημικής Εταιρίας, αναφέρουν ότι οι επιστήμονες, εδώ και καιρό, αναζητούν τρόπους για να χρησιμοποιήσουν νανοσωλήνες άνθρακα με στόχο την αποθήκευση υδρογόνου στις κυψέλες καυσίμων των αυτοκινήτων. Οι νανοσωλήνες είναι μικροσκοπικοί κύλινδροι άνθρακα, περίπου 50.000 φορές λεπτότεροι από το πλάτος μιας ανθρώπινης τρίχας. Στόχος των ερευνών είναι η χρήση αυτών των νανοσωλήνων, ως αποθηκευτικών χώρων στην επόμενη γενιά κυψελών καυσίμων.

Οι Έλληνες ερευνητές χρησιμοποίησαν ηλεκτρονικούς υπολογιστές για να σχεδιάσουν μια μοναδική δομή αποθήκευσης υδρογόνου, που αποτελείται από παράλληλα φύλλα γραφένιου (στρώματα άνθρακα με πάχος μόλις ενός ατόμου), τα οποία στη συνέχεια σταθεροποιούνται από κάθετες στήλες νανοσωλήνων άνθρακα.

Επίσης, πρόσθεσαν ιόντα λιθίου στο σχεδιασμό του νέου υλικού για να βελτιώσουν την αποθηκευτική του δυνατότητα.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των τριών επιστημόνων, το νέο υλικό (pillared graphene) μπορεί θεωρητικά να αποθηκεύσει μέχρι 41 γραμμάρια υδρογόνου ανά λίτρο, σχεδόν καλύπτοντας τις αντίστοιχες προδιαγραφές του αμερικανικού υπουργείου Ενέργειας (45 γρ. ανά λίτρο) για εφαρμογές στις μεταφορές.

Το επόμενο βήμα, κατά τους ερευνητές, θα είναι η κατασκευή του νέου υλικού και η δοκιμασία του στην πράξη.

*Το λεπτότερο μπαλόνι του κόσμου

Χρησιμοποιώντας το γραφένιο, ερευνητές του Πανεπιστημίου Cornell στις ΗΠΑ δημιούργησαν μιαμεμβράνη σαν μπαλόνι που έχει πάχος μόνο ένα άτομο, αλλά είναι αρκετά δυνατή ώστε να αντέχει σε εσωτερικές πιέσεις αρκετών ατμοσφαιρών.

Σε αντίθεση με τα λαστιχένια μπαλόνια, τα οποία ο αέρας διαρρέει, έστω και με μικρή ταχύτητα, το μπαλόνι από γραφένιο είναι τόσο αδιαπέραστο ώστε συγκρατεί ακόμα και τα πολύ μικρά άτομα του αέριου ήλιου.

πηγή: econews