ΣΩΣΤΗ ΘΕΣΗ ΡΕΛΕ ΔΙΑΦΥΓΗΣ ΣΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΙΝΑΚΑ

Πολλά λέγονται για τη σειρά εγκατάστασης του γενικού διακόπτη, των γενικών ασφαλειών και των ρελέ διαφυγής.

Ποια είναι η ορθή σειρά σύνδεσης αυτών των οργάνων;
Για τα ελληνικά δεδομένα η ορθή σειρά σύνδεσης των παραπάνω οργάνων είναι :
Πρώτος στη σειρά συνδέεται ο γενικός διακόπτης. Μετά το γενικό διακόπτη τοποθετούμε και συνδέουμε τις γενικές ασφάλειες.
Μετά τις γενικές ασφάλειες συνδέεται ο ηλεκτρονόμος (ρελέ) διαφυγής έντασης (διαφορικής προστασίας). 

Αυτοί που έχουν αντίθετη άποψη ως προς τη θέση του ρελέ, τους παραπέμπω στο άρθρο 531.2 (παρ. 531.2.1.4 και 531.2.1.5) του νέου κανονισμού (ΕΛΟΤ HD 384) όπου ρητά επιβάλλεται η ασφάλιση του ρελέ που μπορεί να γίνει μόνο με την πρόταξη των ασφαλειών.

 Άλλωστε θα ήταν αδύνατος ο διαχωρισμός μεγάλης εγκατάστασης σε περισσότερα του ενός ρελέ αν το τοποθετήσουμε πριν από τις γενικές ασφάλειες.

Σε περίπτωση ενός και μόνο ΔΔΕ που τοποθετηθεί πριν τη γενική ασφάλεια όχι ότι δεν θα λειτουργήσει σωστά. Θα λειτουργήσει. Απλά βάζουμε τον ΔΔΕ μετά τη γενική ασφάλεια για τους παραπάνω λόγους που είπαμε.

Τη συνδεσμολογία του ΔΔΕ μετά τις ασφάλειες  μπορούμε να τη δούμε και στους ΔΔΕ RCBO που περιέχουν και θερμομαγνητικά στοιχεία. Στο τυπωμένο τους διάγραμμα φαίνεται η φάση κατά την είσοδό της στη διάταξη οδεύει πρώτα από τα θερμομαγνητικά στοιχεία της ασφάλειας του ΔΔΕ και μετά από στοιχεία προστασίας του από ρεύματα διαρροής. Μάλιστα αυτού του τύπου οι διατάξεις  ορίζουν συγκεκριμένα σημεία εισόδου και εξόδου των αγωγών τροφοδοσίας και φορτίων, (κάτι που δεν υφίσταται στους άλλους ΔΔΕ) προκειμένου να ακολουθηθεί η προκαθορισμένη κατασκευαστική πορεία του ρεύματος στην εσωτερική του συνδεσμολογία.

Μπορώ να μην βάλω ασφάλεια πριν το ρελέ διαρροής (RCD)?

O όρος RCD είναι γενικός και περιλαμβάνει τόσο τις συσκευές που δεν διαθέτουν ενσωματωμένη προστασία από υπερένταση (RCCB = Residual Current Circuit Breaker) από τις αντίστοιχες που διαθέτουν (RCBO = Residual Current Circuit Breaker with OVERLOAD PROTECTION).

 Όπως αντιλαμβάνεστε η δεύτερη κατηγορία αντιηλεκτροπληξιακών ρελέ έχει διπλή λειτουργία (ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΠΟ ΡΕΥΜΑ ΔΙΑΡΡΟΗΣ και ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΠΟ ΥΠΕΡΕΝΤΑΣΗ) , δηλαδή και προστασία και ασφάλεια.
Το πρότυπο ΕΛΟΤ HD 384 αναφέρει στην παράγραφο 531.2.1.4 τα εξής : "Οι διατάξεις προστασίας που δεν έχουν ενσωματωμένη προστασία έναντι υπερεντάσεων πρέπει , κατά την εγκατάσταση τους , να συνδυάζονται με κατάλληλες διατάξεις προστασίας έναντι υπερεντάσεων“

Σε ορισμένες περιπτώσεις η λύση της κάλυψης μιας εκτεταμένης ηλεκτρικής εγκατάστασης με μια μόνο διάταξη διαφορικού ρεύματος) δεν είναι η καλύτερη λύση για την σταθερή λειτουργία της εγκατάστασης.

Είναι προτιμότερο και λειτουργικά καλύτερο, να κατανέμονται τα κυκλώματα της εγκατάστασης σε περισσότερες από μια διατάξεις διαφορικού ρεύματος.Έτσι προκύπτει ένα βασικό πλεονέκτημα: Αν υπάρξει κάποια επικίνδυνη διαρροή και διακόψει η μια διάταξη, δεν σταματά η ηλεκτροδότησης όλης της εγκατάστασης. Οι άλλες συνεχίζουν να λειτουργούν κανονικά.
Για παράδειγμα, το θέμα αυτό έχει ρυθμιστεί στην Γερμανία με το πρότυπο DIN 18015 Teil 2: Δεν επιτρέπεται να διακόπτεται η τροφοδοσία όλων των κυκλωμάτων μιας εγκατάστασης αν αποζεύξει μια διάταξη διαφορικού ρεύματος.

Δείτε και τι πρέπει να προσέχουμε όταν βάζουμε πολλά ρελέ διαρροής

Δείτε τι προσέχουμε όταν βάζουμε και άλλο ρελέ διαρροής σε υποπίνακα

Χρήση 4P διακόπτη διαρροής σε κύκλωμα χωρίς ουδέτερο 

Για όσους αναρωτιούνται αν μπορεί ο τετραπολικός ΔΔΕ να ενεργοποιηθεί σε κύκλωμα χωρίς ουδέτερο να θυμίσω ότι ελέγχει το διανυσματικό άθροισμα των ρευμάτων των φάσεων και αν αυτό είναι διαφορετικό του μηδενός τότε ενεργοποιείται.

Άρα δεν έχουμε πρόβλημα με τη λειτουργία του αλλά υπάρχει θέμα με τη λειτουργία του μπουτόν test

Το μπουτόν test των 4P διακοπτών διαρροής ορισμένων εταιρειών όπως η ΑΒΒ είναι εσωτερικά καλωδιωμένο μεταξύ των επαφών του ουδετέρου και μιας φάσης (συνήθως της τρίτης)  όπως φαίνεται και στο διάγραμμα που ακολουθεί και είναι διαστασιολογημένο για ονομαστική τάση λειτουργίας μεταξύ 110 V και 254 V.

Εάν ένας 4P διακόπτης διαρροής εγκατασταθεί σε ένα 3φασικό κύκλωμα χωρίς ουδέτερο, δε θα είναι δυνατή η λειτουργία του μπουτόν test καθώς η επαφή 7/8/Ν δεν θα χρησιμοποιείται. Το μπουτόν test αποτελεί σημαντικό χαρακτηριστικό της κανονικής λειτουργίας ενός διακόπτη διαρροής και είναι υποχρεωτικός ο δοκιμαστικός του έλεγχος κάθε 6 μήνες.
Για να μπορέσει λοιπόν να χρησιμοποιηθεί ο διακόπτης διαρροής σε 3Φ κύκλωμα χωρίς ουδέτερο πρέπει η σύνδεση των 3 φάσεων να γίνει κανονικά (είσοδος: 1/2, 3/4 και 5/6 – έξοδος: 2/1, 4/3 και 6/5 αντίστοιχα) και να γίνει μια γέφυρα μεταξύ των ακροδεκτών 4/3 και 8/7/Ν μέσω μιας ωμικής αντίστασης.

Γιατί βάζουμε την ωμική αντίσταση;

Σε αυτή την περίπτωση όμως, η τάση δοκιμής του μπουτόν test θα είναι 400 V αντί για max 254 V αφού ο κλάδος μεταξύ των 7/8/Ν και 6/5 έχει πολική τάση τροφοδοσίας 400 V (φάση-φάση).

Για να ξεπεραστεί το πρόβλημα αυτό θα πρέπει η γέφυρα μεταξύ των ακροδεκτών 4/3 και 8/7/Ν να γίνει με μια ωμική αντίσταση Rest σε σειρά. Η τιμή της αντίστασης αυτής για διακόπτη διαρροής είναι IΔn=30 mA, Rest=3,3 kΩ. Η αντίσταση θα προκαλέσει μια πτώση τάσης στο κύκλωμα του μπουτόν test που θα επιτρέψει στο κύκλωμα να λειτουργήσει με τάση μικρότερη των 254 V. Η αντίσταση Rest θα πρέπει να έχει κατανάλωση τουλάχιστον 4 W.
Όταν ο διακόπτης διαρροής είναι κλειστός σε κανονική λειτουργία ο κλάδος του μπουτόν test δεν τροφοδοτείται οπότε δεν προκαλείται καμία απώλεια ισχύος.

Η λύση: Διακόπτης διαρροής με τον ουδέτερο αριστερά, ABB F200-L Left neutral

Εάν όμως χρησιμοποιηθεί η σειρά διακοπτών διαρροής της ABB, F200-L Left neutral, η δοκιμή του μπουτόν τεστ γίνεται μεταξύ των δύο φάσεων οπότε ακόμα και εάν δεν υπάρχει ουδέτερος στην εγκατάσταση, δεν επηρεάζεται η κανονική λειτουργία δοκιμής. 

Στην περίπτωση όμως και του ΔΔΕ της Hager, το μπουτόν test είναι εσωτερικά καλωδιωμένο μεταξύ των 2 πρώτων φάσεων οπότε σε αυτή την περίπτωση θα δουλεύει το μπουτόν test χωρίς την παρεμβολή κάποιας αντίστασης.

Συμπερασματικά θα πρέπει να επισημάνουμε ότι ο κάθε κατασκευαστής σου υποδεικνύει την ηλεκτρική σύνδεση 4Ρ ΔΔΕ σε σύστημα χωρίς ουδέτερο.

Χρήση 4P διακόπτη διαρροής σε μονοφασική παροχή

Επίσης ο κάθε κατασκευαστής σου υποδεικνύει την ηλεκτρική σύνδεση 4Ρ ΔΔΕ σε μονοφασική παροχή. Παρακάτω δίνουμε τη συνδεσμολογία της Hager

Αδυναμία χρήσης ΔΔΕ σε ορισμένες περιπτώσεις

Σε ελέγχους και επιμονή φορέων που δεν έχουν τεχνικές γνώσεις (όπως η επιθεώρηση εργασίας για παράδειγμα), πως μπορούμε να τους πείσουμε ότι σε μερικές περιπτώσεις είναι αδύνατη η χρήση ΔΔΕ σε κάποια σημεία τέτοιων εγκαταστάσεων, ενώ αυτοί είναι προσκολλημένοι στο προεδρικό διάταγμα;

Μια καλή τεκμηρίωση που να περιλαμβάνει πρωτόκολλο ελέγχου το οποίο να αποδεικνύει ότι έχουν ληφθεί όλα τα απαιτούμενα μέτρα προστασίας.

-Τεχνική έκθεση που να περιγράφει την αδυναμία χρήσης ΔΔΕ με ΙΔΝ <= 30 mA στο συγκεκριμένο τμήμα ή γραμμή της εγκατάστασης.

-Αίτηση προς την Δ/ση Βιομηχανίας στην οποία υπάγεται η εγκατάσταση για απαλλαγή από την εφαρμογή της ΚΥΑ ΦΑ’ 50/12081/642 του ΦΕΚ 1222B της 05.09.2006 με συνημμένα τα παραπάνω. Βέβαια αυτά δεν απαλλάσσουν από την ευθύνη σε περίπτωση ατυχήματος αλλά δημιουργούν μια δομή στοιχειώδους κάλυψης.

Θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι η απαίτηση για σχεδόν καθολική κάλυψη των κυκλωμάτων ισχυρών ρευμάτων με ΔΔΕ με ΙΔΝ <=30 mA είναι νομοθετική και όχι άλλου φορέα ελέγχου. Περιμένουμε βελτίωση αυτής της Νομοθεσίας που δυστυχώς παράγει προβλήματα ή παρανομίες.(πηγή Γιώργος Σαρρής)

ΔΔΕ σε UPS

Η νομοθεσία (ΚΥΑ ΦΑ’ 50/12081/642 του ΦΕΚ 1222B της 05.09.2006) που ορίζει τις απαιτήσεις σχετικά με τις διατάξεις διαφορικού ρεύματος (ΔΔE) είναι σαφής. Η κάλυψη με ΔΔE με ΙΔΝ<=30mA είναι υποχρεωτική για ΟΛΑ τα κυκλώματα ισχύος εκτός αν αυτά που πληρούν τις απαιτήσεις ηλεκτρικού διαχωρισμού ή έχουν μόνωση κλάσης ΙΙ με βάση το ισχύον πρότυπο ΕΛΟΤ HD 384.

Επομένως κυκλώματα ισχύος που τροφοδοτούν UPS πρέπει απαραίτητα να καλύπτονται από ΔΔE. Κυκλώματα ισχύος που τροφοδοτούνται από UPS, επιτρέπονται να μην καλύπτονται από ΔΔE εφόσον ο κατασκευαστής του UPS βεβαιώνει ξεκάθαρα ότι το UPS του καλύπτει τις απαιτήσεις των αντίστοιχων προτύπων για ηλεκτρικό διαχωρισμό. Βεβαίως ο ηλεκτρολόγος που αναλαμβάνει την ευθύνη αυτής της εγκατάστασης θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη την κάλυψη με ΔΔE των κυκλωμάτων αυτών και στην περίπτωση παράκαμψης του UPS για συντήρηση – επισκευή

ΔΔΕ σε δημόσιο φωτισμό

Η ΚΥΑ ΦΑ’ 50/12081/642 (ΦΕΚ 1222B της 05.09.2006) επιβάλει ΔΔΡ με ΙΔΝ <= 30 mA σε όλες τις εγκαταστάσεις του πεδίου εφαρμογής του προτύπου ΕΛΟΤ HD 384.

Με βάση την παράγραφο ε) του άρθρου 103.3 του προτύπου, αυτό δεν έχει εφαρμογή στις εγκαταστάσεις φωτισμού δημόσιων οδών που τροφοδοτείται από το δημόσιο δίκτυο διανομής και πλατειών και τις εγκαταστάσεις φωτισμού λιμένων και δημόσιων παραλιακών περιοχών. Άρα για τις εγκαταστάσεις αυτές δεν είναι νομοθετημένη η κάλυψη τους με ΔΔΕ.

Αν ο φωτισμός τροφοδοτείται από ηλεκτροδοτούμενο κτίριο υπάγεται στις απαιτήσεις του προτύπου ΕΛΟΤ HD 384 και θα πρέπει να καλύπτεται από διάταξη διαφορικού ρεύματος (ΔΔΕ) με ΙΔΝ <=30 mA με βάση την ισχύουσα ηλεκτρολογική νομοθεσία.

Δείτε και τι πρέπει να προσέχουμε όταν βάζουμε πολλά ρελέ διαρροής

Δείτε επίσης:
ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ ΤΟ ΡΕΛΕ ΔΙΑΦΥΓΗΣ
ΕΙΔΙΚΟΙ ΤΥΠΟΙ ΡΕΛΕ ΔΙΑΦΥΓΗΣ
ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΡΕΛΕ ΔΙΑΦΥΓΗΣ
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΣΦΑΛΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΡΕΛΕ ΔΙΑΦΥΓΗΣ