ΔΙΑΚΟΠΤΕΣ ΦΟΡΤΙΟΥ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ-ΡΑΓΟΔΙΑΚΟΠΤΕΣ

Οι διακόπτες πίνακα (διακόπτες φορτίου ή ραγοδιακόπτες) τοποθετούνται πριν από την ασφάλεια για να διακόπτουν ένα κύκλωμα υπό φορτίο.

Ποτέ δεν κάνουμε χειρισμό κυκλώματος υπό φορτίο από την αυτόματη ασφάλεια.
Ο λόγος είναι ότι ο ραγοδιακόπτης αντέχει τον σπινθηρισμό που προκαλείται από το άνοιγμα  και κλείσιμο των φορτίων ενώ η ασφάλεια όχι.

Το πρότυπο ΕΛΟΤHD384 αναφέρει στην παράγραφο 465.1.3: Γενικά, κάθε συσκευή κατανάλωσης, για την οποία χρειάζεται να υπάρχει η δυνατότητα χειρισμού της, πρέπει να ελέγχεται από μια κατάλληλη διάταξη χειρισμού. Μια κοινή διάταξη χειρισμού μπορεί να προβλέπεται για περισσότερες συσκευές, αν αυτές προβλέπεται να λειτουργούν συγχρόνως.

Επίσης ο ΕΛΟΤ αναφέρει:

537.5 ∆ιατάξεις λειτουργικών χειρισµών

537.5.1 Οι διατάξεις λειτουργικών χειρισµών πρέπει να είναι κατάλληλες για τις δυσµενέστερες συνθήκες υπό τις οποίες µπορεί να κληθούν να λειτουργήσουν

 537.5.2 Οι διατάξεις λειτουργικών χειρισµών είναι δυνατόν να διακόπτουν το ρεύµα χωρίς απαραίτητα να αποσυνδέουν όλους τους πόλους του αντίστοιχου κυκλώµατος.

Σηµειώσεις: 1. Παράδειγµα διατάξεων λειτουργικών χειρισµών που διακόπτουν το ρεύµα χωρίς αποσύνδεση των πόλων αποτελούν οι διατάξεις ηµιαγωγών.
2. Ο λειτουργικός χειρισµός µπορεί να επιτελείται, για παράδειγµα, µε τα εξής µέσα: - διακόπτες φορτίου - διατάξεις ηµιαγωγών - διακόπτες ισχύος - επαφείς - ηλεκτρονόµοι - ρευµατολήπτες και ρευµατοδότες µε ονοµαστική τιµή ρεύµατος έως και 16Α.

537.5.3  Για τον λειτουργικό χειρισµό δεν επιτρέπεται να χρησιµοποιούνται αποζεύκτες, ασφάλειες ή γέφυρες. 

Παλιότερα ο Κ.Ε.Η.Ε έθεται υποχρεωτική την τοποθέτηση διακόπτη φορτίου για το χειρισμό συσκευών ίσων και παραπάνω των 1500W.Από το ισχύον πρότυπο ΕΛΟΤ HD 384 δεν προκύπτει γενική απαίτηση για διπολικούς διακόπτες για διακοπή κυκλωμάτων σε ηλεκτρικά φορτία άνω των 1500W. 
Όμως για χειρισμό φορτίων όπως π.χ. θερμοσίφωνα, η χρήση διπολικών διακοπτών είναι απαραίτητη.
 
Από την πράξη προκύπτει ότι όταν έχουμε διαρροές μεταξύ Ν και ΡΕ γίνεται πολύ πιο εύκολος ο εντοπισμός τους όταν έχουμε δυνατότητα διακοπής και του Ν κάθε γραμμής. 
Επίσης οι μετρήσεις αντίστασης μόνωσης γίνονται ποιο εύκολα. Για αυτό η χρήση μικροαυτομάτων L+N ή διπολικών διακοπτών φορτίου είναι χρήσιμη και πρακτική. 

Συνήθεις βαθμίδες ραγοδιακοποτών
6 - 10 - 16 - 20 - 25 - 32 - 35 - 40 - 50 - 63 Α

Συνήθεις βαθμίδες ασφαλειών :
6 - 10 - 16 - 20 - 25 - 35 - 50 - 63 - 80 - 100 Α

Συνήθως η επιλογή της ικανότητας του ρεύματος διακοπής του ραγοδιακόπτη είναι ίση ή μια βαθμίδα παραπάνω από αυτή της ασφάλειας

ΠΡΟΣΟΧΗ

Σύμφωνα με κάποιο διοικητικό στέλεχος της εταιρείας Creli ΕΠΕ, Οι μονοπολικές+Ν αυτόματες ασφάλειες της Creli μπορούν να αντικαταστήσουν το συνδυασμό διπολικού διακόπτη και αυτόματης μονοπολικής ασφάλειας. Κάτι που δεν θα αμφισβητήσω αν στα χαρακτηριστικά τους το αναφέρει.

Ψάχνοντας στα χαρακτηριστικά των άλλων εταιρειών, αναφέρουν στα τεχνικά τους χαρακτηριστικά για <<τον αριθμό μηχανικών χειρισμών>> που σημαίνει ότι οι μικροαυτόματοι L+N μπορούν να χρησιμοποιούνται για άνοιγμα, κλείσιμο και απομόνωση ηλεκτρικών κυκλωμάτων.

Παραθέτω ένα παράδειγμα συγκρίνοντας έναν ραγοδιακόπτη φορτίου και μιας ασφάλειας L+N της εταιρείας Hager

Στην προηγούμενη περίπτωση της Hager βλέπουμε ότι η μόνη διαφορά που έχει η ασφάλεια L+N MJN520A με τον ραγοδιακόπτη SBN225 είναι ότι ο ραγοδιακόπτης είναι κατασκευασμένος για πολύ περισσότερους μηχανικούς χειρισμούς (200000) από αυτούς της ασφάλειας L+N (20000).

Στην περίπτωση της ασφάλειας L+N  αν θεωρήσω ότι ένα θερμοσίφωνο στο οποίο έχω τοποθετήσει μια τέτοια αυτόματη ασφάλεια και την οποία χειρίζομαι 3 φορές την ημέρα, η διάρκεια ζωής της θα είναι περίπου στα 18 χρόνια, σε αντίθεση με το διακόπτη φορτίου που θα είναι για πάντα.

Στην περίπτωση μια ηλεκτρικής κουζίνας όμως, που ο χειρισμός της γίνεται σπάνια, ο ραγοδιακόπτης φορτίου και η αυτόματη ασφάλεια L+N θα μου κάνει την ίδια δουλειά.

Όταν συντάχθηκε ο ΕΛΟΤ HD 384, το μη επιτρεπτό για διακοπή, χειρισμό φορτίων και για απομόνωση των αυτομάτων ασφαλειών προέκυψε από το ότι η κίνηση των πλήκτρων τους δεν ακολουθεί πάντα την κίνηση των επαφών τους. Αυτό το ρίσκο έχει αποφευχθεί από τότε (2000) μιας και έχουν εξελιχθεί οι αυτόματες ασφάλειες και πιστεύω ότι στην επικαιροποίηση του ΕΛΟΤ HD 384 για την οποία εργάζονται στον ΕΛΟΤ να συμπεριλάβουν τις εξελίξεις.

Η επιλογή είναι δική σας

Συγκρίνουμε ένα διακόπτη φορτίου και μια αυτόματη ασφάλεια Προσέξτε ιδιαίτερα τα γραφικά σύμβολα τους που είναι τυπωμένα στην πρόσοψή τους. Είναι διαφωτιστικό.

 Έτσι ο διακόπτης φορτίου π.χ με In=63A έχει την ικανότητα να διακόπτει με ασφάλεια το ρεύμα των 63Α, δεν έχει όμως την ικανότητα να διακόπτει το ρεύμα του βραχυκυκλώματος που αναμένεται να είναι Ιc = 6000Α.

Αντίθετα η αυτόματη ασφάλεια π.χ με In = 16A , 6kA έχει την ικανότητα να διακόπτει με ασφάλεια το ρεύμα των 16Α, αλλά έχει και την ικανότητα να διακόπτει το ρεύμα του βραχυκυκλώματος που αναμένεται να είναι Ικ = 6000Α.

Πότε κρίνεται απαραίτητη η διακοπή μιας ηλεκτρικής γραμμής επί όλων των πόλων;
O ουδέτερος  μπορεί να μην διακόπτεται όταν εφαρμόζεται το σύστημα γείωσης ΤΝ.
Αντίθετα ο ουδέτερος διακόπτεται υποχρεωτικά όταν εφαρμόζεται το σύστημα γείωσης ΤΤ.

Διακοπή επί όλων των πόλων επιβάλλεται στις παρακάτω περιπτώσεις ανεξάρτητα του συστήματος γείωσης:
α) Σε εξόδους μετασχηματιστών υποβιβασμού τάσεως.
β) Σε συνεχή ρεύματα.
γ) Σε υπαίθριες εγκαταστάσεις αραιάς χρήσης.
δ) Σε χώρους ρυπαρούς ή ποτισμένους με αγώγιμα υγρά ή κορεσμένους με διαβρωτικούς ατμούς.
ε) Σε χώρους που παρουσιάζουν κινδύνους έκρηξης.
στ) Σε στάβλους και κτηνοστάσια.
ζ) Σε εισόδους κι εξόδους συστοιχιών συσσωρευτών.
η) Σε τάσεις μεγαλύτερες των 250V έναντι της γης

Με βάση τον πίνακα 47-Α του προτύπου ΕΛΟΤ HD384 δεν απαιτείται διακοπή και επανασύνδεση του ουδετέρου για δίκτυο ΤΝ-S. Εφόσον γίνεται, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι απαιτήσεις της παραγράφου 473.3.3 του προτύπου: Η διακοπή και η επανασύνδεση του ουδέτερου αγωγού πρέπει να γίνεται κατά τρόπο που ο ουδέτερος αγωγός να µη διακόπτεται πριν από τους αγωγούς φάσεων και να επανασυνδέεται ταυτόχρονα ή πριν από τους αγωγούς φάσεων. Αν ο διακόπτης που έχετε τοποθετήσει πληροί αυτές τις απαιτήσεις δεν υπάρχει πρόβλημα.